Hubungan antarabangsa

Hubungan antarabangsa (bahasa Inggeris: International relations IR) merupakan cabangan sains politik yang mengkaji hal ehwal luar negeri serta isu-isu global dalam sistem antarabangsa, termasuk peranan negara-negara, pertubuhan antarabangsa, pertubuhan bukan kerajaan (NGO), serta perbadanan multinasional (MNC). Ia merupakan bidang akademik dan dasar awam, dan boleh dianggap sebagai positif atau normatif. Kajian ini bertujuan menganalisis serta membentuk dasar luar negeri bagi pelbagai negara.

Hubungan antarabangsa sebagai kajian juga menggunakan ilmu pelbagai bidang seperti ekonomi, sejarah, undang-undang, falsafah, geografi, sosiologi, antropologi, psikologi dan kajian budaya. Ia melibatkan jumlah isu yang luas, dari globalisasi serta kesannya terhadap masyarakat dan kedaulatan negeri ke kemapanan ekologi, percambahan senjata nuklear, nasionalisme, pembangunan ekonomi, keganasan berbentuk terorisme, jenayah berorganisasi, keselamatan manusia dan hak asasi manusia.

Teori[sunting | sunting sumber]

Epistemologi dan teori IR[sunting | sunting sumber]

Teori IR boleh dibahagikan kepada dua fahaman epistemologi utama, iaitu positivis dan pasca-positivis. Teori positivis bertujuan menngulangi kaedah sains semula jadi dengan manganalisis kesan kuasa material. Fahaman ini biasanya menumpu kepada ciri-ciri hubungan antarabangsa seperti interaksi negara-negara, saiz angakatan tentera, keseimbangan kuasa, dan sebagainya. Epistemologi pasca-positivis pula menolak idea bahawa dunia sosial boleh dikaji melalui cara objektif serta tanpa nilai (value-free). Ia menolak idea utama neo-realisme/liberalisme, seperti teori pilihan rasional, dengan alasan bahawa kaedah saintifik tidak boleh digunakan ketika mengkaji dunia sosial dan adalah mustahil jika IR dikaji sebagai sains.

Perbezaan utama antara dua fahaman tersebut ialah teori positivis memberi penjelasan secara ringkas (seperti sebab dan cara kuasa digunakan), manakala teori pasca-positivis memberi fokus kepada persoalan asas seperti apa maksudnya 'kuasa'; apakah tapak asasnya, bagaimanakah ia dialami, serta bagaimanakah ia digunakan semula. Teori pasca-positivis menggalakkan pendekatan normatif kepada IR dengan mempertimbangkan etika dalam kejian. Perkara ini sering diketepikan dalam IR 'tradisional', kerana teori positivis membezakan 'fakta' daripada pertimbangan normatif, iaitu 'nilai'.

Teori positivis[sunting | sunting sumber]

Realisme[sunting | sunting sumber]

Realisme mementingkan keselamatan negara dan kuasa. Penyumbang kepada teori ini, seperti E.H. Carr, Daniel Bernhard dan Hans Morgenthau mendakwa bahawa negara-negara hanya menjaga kepentingan diri, dan merupakan watak rasional mencari kuasa, yang ingin memaksimumkan keselamatan diri serta peluang meneruskan kewujudan diri. Kerjasama antara negara disifatkan sebagai cara meningkatkan keselamatan setiap negara (bertentangan dengan fahaman idealistik).

Liberalisme/idealisme/Internasionalisme liberal[sunting | sunting sumber]

Teori hubungan antarabangsa liberal membangkit selepas Perang Dunia I berikutan ketidakmampuan negara-negara mengawal dan mengelakkan peperangan dalam hubungan antarabangsa mereka. Penyokong teori ini seperti Woodrow Wilson dan Norman Angell mendakwa bahawa semua negara boleh mendapat faedah daripada kerjasama dan peperangan begitu memusnahkan sehingga ia tidak memberi faedah kepada mana-mana pihak. E.H. Carr memberikan teori ini satu istilah yang baru, iaitu "idealisme".

Neorealisme[sunting | sunting sumber]

berasas daripada realism serta berkongsi andaian-andaian dan konsep-konsep asas namun telah dimodifikasikan untuk menyesuaikannya dengan dunia temporari. neorealis mengambil kira aktor non-negara.

Neoliberalisme[sunting | sunting sumber]

berasaskan kepada 4 jenis liberalisme (perdagangan/republikan/sosiologikal/neo-institusionalisme)

lebih fokus kepada isu kerjasama, politik ekonomi antarabangsa dan persekitaran.

Teori rejim[sunting | sunting sumber]

Teori pasca-positivis[sunting | sunting sumber]

Teori masyarakat antarabangsa[sunting | sunting sumber]

Teori masyarakat antarabangsa menumpu kepada norma dan nilai negara-negara serta cara norma dan nilai itu memberi kesan kepada hubungan antarabangsa. Contoh norma tersebut termasuk diplomasi, tertib dan undang-undang antarabangsa. Teoris fahaman ini memberi tumpuan kepada campur tangan kemanusiaan, dan boleh dibahagikan kepada solidaris yang lebih menyokong campur tangan kemanusiaan, serta pluralis, yang memberi kepentingan kepada tertib dan kedaulatan.

Konstruktivisme sosial[sunting | sunting sumber]

Teori kritikal hubungan antarabangsa[sunting | sunting sumber]

Marxisme[sunting | sunting sumber]

Marxisme menolak pandangan fahaman liberalisme/realisme tentang konflik atau kerjasama, dan memberi fokus kepada aspek ekonomi dan material. Fahaman ini berkait rapat dengan teori kebergantungan yang mendakwa bahawa negara maju, dalam usaha mereka mencari kuasa, menyusup ke dalam negara sedang membangun melalui pensihat politik, pakar dan MNC untuk menyepadukan negara membangun ke dalam sistem kapitalis untuk mendapatkan sumber semula jadi serta menambahkan kebergantungan negara membangun kepada negara maju.