Ragbi kerusi roda
 Garett Hickling Kanada lawan Bryan Kirkland dari Amerika Syarikat pada permainan ragbi kerusi roda | |
| Ciri-ciri | |
|---|---|
| Jenis | Sukan kerusi roda, sukan ragbi. |
| Kemunculan | |
| Sukan Paralimpik | Ya |
Ragbi kerusi roda (asalnya murderball, dan dikenali sebagai ragbi quad di Amerika Syarikat) ialah sukan berpasukan untuk atlet kurang upaya. Ia diamalkan di lebih dua puluh lima negara di seluruh dunia dan merupakan sukan musim panas Sukan Paralimpik.
Nama AS adalah berdasarkan keperluan bahawa semua pemain ragbi berkerusi roda perlu mempunyai kecacatan yang termasuk sekurang-kurangnya beberapa kehilangan fungsi dalam sekurang-kurangnya tiga anggota badan. Walaupun kebanyakannya mengalami kecederaan saraf tunjang, pemain juga mungkin layak melalui berbilang amputasi, gangguan saraf atau keadaan perubatan lain. Pemain diberikan tahap berfungsi dalam mata, dan setiap pasukan dihadkan untuk meletakkan pasukan dengan jumlah lapan mata.
Ragbi kerusi roda dimainkan di dalam rumah di gelanggang kayu keras, dan sentuhan fizikal antara kerusi roda adalah bahagian penting dalam permainan. Peraturan termasuk elemen daripada bola keranjang kerusi roda, hoki ais, bola baling dan kesatuan ragbi.
Sukan ini ditadbir oleh Persekutuan Ragbi Kerusi Roda Antarabangsa (IWRF) yang ditubuhkan pada tahun 1993.
Sejarah[sunting | sunting sumber]
Ragbi kerusi roda telah dicipta untuk menjadi sukan untuk orang yang mempunyai quadriplegia pada tahun 1976 oleh lima atlet kerusi roda Kanada, Gerry Terwin, Duncan Campbell, Randy Dueck, Paul LeJeune dan Chris Sargent, dalam Winnipeg, Manitoba.[1]
Pada masa itu, bola keranjang kerusi roda ialah sukan berpasukan yang paling biasa untuk pengguna kerusi roda. Keperluan fizikal sukan itu untuk pemain menggelecek dan menembak bakul menurunkan atlet quadriplegic, dengan kecacatan fungsi pada kedua-dua anggota atas dan bawah mereka, kepada peranan sokongan. Sukan baharu—asalnya dipanggil murderball kerana sifatnya yang agresif dan bersentuhan penuh—direka bentuk untuk membolehkan atlet quadriplegic dengan pelbagai tahap keupayaan berfungsi untuk memainkan peranan penyerang dan pertahanan yang penting.
Murderball mula diperkenalkan ke Australia pada tahun 1982. Pasukan Australia yang bertanding dalam perlawanan Stoke Mandeville di England telah dijemput oleh Kanada untuk memilih pasukan untuk bermain mereka dalam permainan demonstrasi. Selepas menerima arahan terhad mengenai peraturan dan kemahiran permainan "pertandingan" bermula. Berikutan pertukaran yang pantas dan sangat kompetitif, Australia menang. Permainan ini kemudiannya dilahirkan dan dibawa pulang ke Australia di mana ia telah berkembang.
Pada akhir 1980-an, nama sukan di luar Amerika Syarikat telah ditukar secara rasmi daripada Murderball kepada ragbi kerusi roda. Di Amerika Syarikat, nama sukan itu ditukar kepada ragbi quad.
Kejohanan antarabangsa pertama telah diadakan pada tahun 1989 di Toronto, Ontario, Kanada, dengan pasukan dari Kanada, Amerika Syarikat dan Great Britain. Pada tahun 1990, Ragbi Kerusi Roda pertama kali muncul di International Stoke Mandeville Games sebagai acara pameran,[2] dan pada tahun 1993 sukan ini telah diiktiraf sebagai sukan antarabangsa rasmi untuk atlet kurang upaya oleh Persekutuan Sukan Kerusi Roda Antarabangsa Stoke Mandeville (ISMWSF). Pada tahun yang sama, Persekutuan Ragbi Kerusi Roda Antarabangsa (IWRF) telah ditubuhkan sebagai bahagian sukan ISMWSF untuk mentadbir sukan ini. Kejohanan Ragbi Kerusi Roda Dunia IWRF yang pertama diadakan di Nottwil, Switzerland, pada tahun 1995 dan ragbi kerusi roda muncul sebagai sukan demonstrasi di Sukan Paralimpik Musim Panas 1996 di Atlanta.
Sukan ini mempunyai status pingat penuh sejak Sukan Paralimpik Musim Panas 2000 di Sydney, Australia, dan kini terdapat dua puluh lima negara aktif dalam pertandingan antarabangsa, dengan beberapa negara lain membangunkan sukan ini.
Peralatan[sunting | sunting sumber]
Ragbi kerusi roda dimainkan secara manual kerusi roda. Peraturan termasuk spesifikasi terperinci untuk kerusi roda. Pemain menggunakan kerusi roda sukan buatan khas yang direka khusus untuk ragbi kerusi roda. Ciri reka bentuk utama termasuk bampar hadapan, direka untuk membantu menyerang dan menahan kerusi roda lawan, dan sayap, yang diletakkan di hadapan roda utama untuk menjadikan kerusi roda lebih sukar untuk dihentikan dan dipegang. Semua kerusi roda mesti dilengkapi dengan pelindung jejari, untuk mengelakkan kerosakan pada roda, dan alat anti-hujung di belakang.
Pemain dan pemain baharu di negara membangun kadangkala bermain di kerusi roda yang telah disesuaikan untuk ragbi kerusi roda dengan penambahan bampar dan sayap sementara.
Ragbi kerusi roda menggunakan peraturan bola tampar biasanya reka bentuk 'sentuhan lembut', dengan permukaan bertekstur sedikit untuk memberikan cengkaman yang lebih baik. Bola biasanya terlalu melambung berbanding bola tampar, untuk memberikan lantunan yang lebih baik. Bola rasmi sukan ini dari 2013–2016 ialah Molten bola tampar sentuhan lembut, nombor model WR58X.[3] Pemain menggunakan pelbagai peralatan peribadi yang lain, seperti sarung tangan dan pelekat yang digunakan untuk membantu pengendalian bola kerana keupayaan mencengkam mereka yang biasanya terjejas, dan pelbagai bentuk pengikat untuk mengekalkan kedudukan tempat duduk yang baik.
Pengelasan[sunting | sunting sumber]
Untuk layak bermain ragbi kerusi roda, atlet mesti mempunyai beberapa bentuk kecacatan dengan kehilangan fungsi pada kedua-dua anggota atas dan bawah..[4] Majoriti atlet ragbi kerusi roda mengalami kecederaan saraf tunjang pada tahap vertebra serviks mereka. Pemain lain yang layak mempunyai pelbagai amputasi, polio, atau gangguan neurologi seperti cerebral palsy, beberapa bentuk distrofi otot, atau sindrom Guillain-Barré, antara keadaan perubatan lain.
Pemain dikelaskan mengikut tahap fungsi mereka dan diberikan nilai mata antara 0.5 (tahap fungsi terendah) hingga 3.5 (tertinggi). Jumlah nilai klasifikasi semua pemain di gelanggang untuk pasukan pada satu masa tidak boleh melebihi lapan mata.
Proses pengkelasan bermula dengan penilaian tahap ketidakupayaan atlet untuk menentukan sama ada syarat kelayakan minimum untuk ragbi kerusi roda dipenuhi. Ini memerlukan seseorang atlet mengalami kecacatan neurologi yang melibatkan sekurang-kurangnya tiga anggota badan, atau kecacatan bukan neurologi yang melibatkan keempat-empat anggota badan. Atlet kemudian melengkapkan satu siri ujian otot yang direka untuk menilai kekuatan dan julat pergerakan anggota atas dan batang. Klasifikasi kemudiannya boleh diberikan kepada atlet. Pengelasan selalunya termasuk pemerhatian seterusnya terhadap atlet dalam pertandingan untuk mengesahkan bahawa fungsi fizikal dalam situasi permainan mencerminkan apa yang diperhatikan semasa ujian otot.
Atlet dibenarkan merayu klasifikasi mereka jika mereka merasakan mereka tidak dinilai dengan betul. Atlet boleh diberikan klasifikasi tetap jika mereka menunjukkan tahap fungsi yang stabil sepanjang beberapa siri ujian klasifikasi.
Klasifikasi ragbi kerusi roda dijalankan oleh kakitangan dengan latihan perubatan, biasanya pakar perubatan, ahli fisioterapi atau ahli terapi carakerja. Pengelas juga mesti dilatih dalam ujian otot dan dalam butiran klasifikasi ragbi kerusi roda.
Negara aktif[sunting | sunting sumber]
Setakat November 2022[kemas kini] terdapat tiga puluh satu negara aktif bermain ragbi kerusi roda dan dua puluh enam lagi pasukan kebangsaan yang sedang membangun,[5] dibahagikan kepada tiga zon:
| Nombor zon | Kawasan | Negara |
|---|---|---|
| 1 | Amerika | Argentina |
| Brazil | ||
| Kanada | ||
| Chile | ||
| Colombia | ||
| Paraguay | ||
| Amerika Syarikat | ||
| 2 | Eropah | Austria |
| Republik Czech | ||
| Denmark | ||
| Finland | ||
| Perancis | ||
| Jerman | ||
| Great Britain | ||
| Ireland | ||
| Israel | ||
| Itali | ||
| Belanda | ||
| Poland | ||
| Rusia | ||
| Sepanyol | ||
| Sweden | ||
| Switzerland | ||
| 3 | Asia / Oceania | Australia |
| India | ||
| Jepun | ||
| Korea | ||
| Malaysia | ||
| New Zealand | ||
| Afrika Selatan | ||
| Thailand |
Pertandingan antarabangsa[sunting | sunting sumber]
Pertandingan ragbi antarabangsa utama kerusi roda ialah Kejohanan Zon, diadakan pada setiap tahun bernombor ganjil, dan Kejohanan Dunia diadakan empat tahun sekali dalam tahun bernombor genap. Ragbi kerusi roda juga merupakan sukan yang disertakan dalam acara serantau seperti Sukan Amerika Parapan.[6]
Sejak tahun 2000, ia telah menjadi salah satu acara dalam Sukan Paralimpik Musim Panas.
Pada Julai 2022, Sukan Dunia di Birmingham, Alabama menganjurkan enam pasukan untuk bertanding: Jepun, Amerika Syarikat, Jerman, Switzerland, Kanada dan Great Britain. Permainan ini telah ditangguhkan dari 2021 kerana pandemik Covid-19.
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ "History of Wheelchair Rugby", iwasf.com
- ^ "Rugby", europaralympic.org/
- ^ "Official IWRF Molten Wheelchair Rugby Balls", iwrf.com
- ^ International Wheelchair Rugby Federation. "About Wheelchair Rugby". Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-04-24. Dicapai pada 2008-04-25.
- ^ "World Wheelchair Rugby : Development". Persekutuan Ragbi Kerusi Roda Antarabangsa (IWRF). Dicapai pada 10 November 2022.
- ^ "TORONTO 2015 Parapan Am Games Footprint Announced".
Pautan luar[sunting | sunting sumber]
- Tapak rasmi Ragbi Kerusi Roda Dunia (WWR)
- Laman web rasmi Persekutuan Sukan Kerusi Roda dan Amputee Antarabangsa (IWAS)
- Laman rasmi Jawatankuasa Paralimpik Antarabangsa (IPC)
- Tapak rasmi Ragbi Kerusi Roda Amerika Syarikat (USAWR)
- Tapak rasmi Persatuan Ragbi Empat Amerika Syarikat (USQRA)
- Murderball di Pangkalan Data Filem Internet (IMDb)