Limonena

Limonene
Struktur rangka molekul (R)-isomer	Model 3D molekul (R)-isomer
Nama
	Nama IUPAC pilihan 1-Metil-4-(prop-1-en-2-ul)sikloheks-1-ena; 1-Methyl-4-(prop-1-en-2-yl)cyclohex-1-ene
	Nama lain 1-Methyl-4-(1-methylethenyl)cyclohexene; 4-Isopropenyl-1-methylcyclohexene; p-Menth-1,8-diene; Racemic: DL-Limonene; Dipentene
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	138-86-3 (R/S) ; 5989-27-5 (R) ; 5989-54-8 (S) ;
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif;
ChEBI	CHEBI:15384 ;
ChEMBL	ChEMBL449062 (R) ;
ChemSpider	20939 (R/S) ; 388386 (S) ; 389747 (R) ;
ECHA InfoCard	100.004.856
KEGG	D00194 ;
PubChem CID	22311 (R/S); 439250 (S);
UNII	9MC3I34447 (R/S) ; GFD7C86Q1W (R) ; 47MAJ1Y2NE (S) ;
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID2029612 ;
	InChI InChI=1S/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3 Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3 Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYAC;
	SMILES CC1=CCC(CC1)C(=C)C;
Sifat
Formula kimia	C10H16
Jisim molar	136.24 g·mol−1
Rupa bentuk	Cecair jernih hingga kuning pucat
Bau	Oren
Ketumpatan	0.8411 g/cm3
Takat lebur	−74.35 °C (−101.83 °F; 198.80 K)
Takat didih	176 °C (349 °F; 449 K)
Keterlarutan dalam air	Tak larut
Keterlarutan	Larut campur dengan benzena, kloroform, eter, CS2 dan minyak ; Larut dalam CCl4
Putaran kiral ([α]D)	87–102°
Indeks biasan (nD)	1.4727
Termokimia
Entalpi pembakaran; piawai (ΔcH⦵298)	−6.128 MJ mol−1
Bahaya
Bahaya-bahaya utama	Pemeka kulit / Dermatitis sentuhan – Selepas disedut: edema pulmonari, pneumonitis dan maut
Piktogram GHS
Perkataan isyarat GHS	Danger
Penyata bahaya GHS	H226, H304, H315, H317, H400, H410
Penyata pencegahan GHS	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P264, P272, P273, P280, P301+330+331, P302+352, P303+361+353, P304+340, P312, P333+313, P362, P370+378, P391, P403+233, P235, P405, P501
NFPA 704 (berlian api)	2 2 0
Takat kilat	50 °C (122 °F; 323 K)
Suhu; autopenyalaan	237 °C (459 °F; 510 K)
	Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
	pengesahan (apa yang perlu: /?)
	Rujukan kotak info

Limonena ialah sejenis hidrokarbon alifatik cair tak berwarna yang diklasifikasikan sebagai monoterpena siklik, dan merupakan komponen utama dalam minyak daripada kulit buah sitrus.^[1] D-isomer yang lebih lazim terdapat dalam aroma jeruk merupakan agen perasa dalam pembuatan makanan.^[1] Sebatian ini juga digunakan dalam sintesis kimia sebagai pelopor karvona dan sebagai pelarut berasaskan bahan boleh diperbaharui dalam produk pembersih.^[1] L-isomer yang kurang lazim dapat dijumpai dalam minyak pudina dan mempunyai bau pucat seperti turpentin. Sebatian ini adalah salah satu monoterpena mudah meruwap yang terdapat di dalam resin konifer, terutama di Pinaceae, dan minyak buah oren.

Limonena mengambil namanya daripada perkataan Perancis, limon ("limau").^[2] Limonene ialah molekul kiral, dan sumber biologi menghasilkan satu enantiomer: sumber perindustrian utama, buah sitrus mengandung d-limonena ((+)-limonena), yang merupakan (R)-enantiomer.^[1] Limonena rasem dikenali sebagai dipentena.^[3] d-Limonena diperoleh secara komersial daripada buah sitrus melalui dua kaedah utama: pemisahan sentrifugal atau penyulingan wap.

Rujukan[sunting | sunting sumber]

^ ^a ^b ^c ^d ^e "D-Limonene". PubChem Compound Database. National Center for Biotechnology Information, US National Library of Medicine. 2017. Dicapai pada 22 Disember 2017.
^ Merriam-Webster's dictionary entry for "limonene". Accessedon 16 Mac 2020.
^ Simonsen, J. L. (1947). The Terpenes. 1 (ed. 2nd). Cambridge University Press. OCLC 477048261.^{[halaman diperlukan]}

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

(Inggeris) Spektrum jisim limonena

[pubchem17-1] "D-Limonene". PubChem Compound Database. National Center for Biotechnology Information, US National Library of Medicine. 2017. Dicapai pada 22 Disember 2017.

[merweb-2] Merriam-Webster's dictionary entry for "limonene". Accessedon 16 Mac 2020.

[3] Simonsen, J. L. (1947). The Terpenes. 1 (ed. 2nd). Cambridge University Press. OCLC 477048261.^{[halaman diperlukan]}

[1]

[2]

[3]