Seni halus

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Potret Diri dengan Dua Bulatan oleh Rembrandt, s.1665–1669. Rumah Kenwood, London.

Dalam tradisi akademik Eropah, seni halus dibangunkan terutamanya untuk estetika atau ekspresi kreatif, membezakannya daripada seni hiasan atau seni gunaan, yang juga perlu melaksanakan beberapa fungsi praktikal, seperti tembikar atau kebanyakan kerja logam. Dalam teori estetik yang dibangunkan dalam Renaissance Itali, seni yang paling tinggi ialah yang membenarkan ekspresi penuh dan paparan imaginasi artis, tanpa sekatan dengan mana-mana pertimbangan praktikal yang terlibat dalam, katakan, membuat dan menghias teko. Ia juga dianggap penting bahawa membuat karya seni tidak melibatkan pembahagian kerja antara individu yang berbeza dengan kemahiran khusus, seperti yang mungkin perlu bagi sebuah perabot, sebagai contoh.[1] Malah dalam seni halus, terdapat hierarki genre berdasarkan jumlah imaginasi kreatif yang diperlukan, dengan lukisan sejarah diletakkan lebih tinggi daripada yang masih hidup.

Dari segi sejarah, lima seni halus utama ialah lukisan, arca, seni bina, muzik dan puisi, dengan seni persembahan termasuk teater dan tarian. Dalam amalan, pendidikan luar, konsep ini biasanya hanya digunakan untuk seni visual. Cetakan dan lukisan lama dimasukkan sebagai bentuk yang berkaitan dengan lukisan, sama seperti bentuk prosa kesusasteraan untuk puisi. Hari ini, hasil karya yang akan dianggap sebagai seni halus (setakat istilah itu masih digunakan) lazimnya termasuk bentuk moden tambahan.

Satu takrifan seni halus ialah "seni visual yang dianggap telah dicipta terutamanya untuk tujuan estetik dan intelek, dan dinilai berdasarkan keindahan dan maknanya, khususnya, lukisan, arca, lukisan, cat air, grafik dan seni bina."[2] Dalam pengertian itu, terdapat perbezaan konsep antara seni halus dan seni hiasan atau seni gunaan (kedua-dua istilah ini merangkumi sebahagian besar media yang sama). Setakat pengguna seni itu, persepsi kualiti estetik memerlukan pertimbangan yang halus biasanya dirujuk sebagai mempunyai cita rasa yang baik, yang membezakan seni halus daripada seni dan hiburan popular.[3]

Asal usul, sejarah dan perkembangan[sunting | sunting sumber]

Menurut beberapa penulis, konsep kategori seni halus yang berbeza adalah ciptaan zaman moden awal di Barat. Larry Shiner dalam The Invention of Art: A Cultural History (2003) menempatkan ciptaan itu pada abad ke-18: "Terdapat 'sistem seni' tradisional di Barat sebelum abad ke-18. (Budaya tradisional lain masih mempunyai sistem yang sama.) Dalam sistem itu, seorang artis ialah pembuat atau pengamal mahir, karya seni adalah hasil kerja mahir yang berguna, dan apresiasi seni itu berkait rapat dengan peranan mereka dalam seluruh kehidupan. 'Seni', dalam erti kata lain, bermaksud lebih kurang sama dengan perkataan Yunani techne, atau kemahiran, satu pengertian yang masih wujud dalam frasa seperti "seni perang", "seni cinta", dan "seni perubatan."[4] Idea yang sama telah dinyatakan oleh Paul Oskar Kristeller, Pierre Bourdieu, dan Terry Eagleton (cth. The Ideology of the Aesthetic), walaupun titik ciptaan sering diletakkan lebih awal, dalam Renaissance Itali Anthony Blunt menyatakan bahawa istilah arti di disegno, suatu konsep serupa, muncul di Itali pada pertengahan abad ke-16.[5]

Seni visual[sunting | sunting sumber]

Karya dua dimensi[sunting | sunting sumber]

Melukis[sunting | sunting sumber]

Melukis sebagai seni halus bermaksud melukis pada permukaan rata (berbanding dengan melukis arca, atau sekeping tembikar), biasanya menggunakan beberapa warna. Lukisan prasejarah yang bertahan telah dihasilkan pada permukaan batu semula jadi, dan lukisan dinding, terutamanya pada plaster basah dalam teknik fresco ialah bentuk utama sehingga baru-baru ini. Lukisan mudah alih pada panel kayu atau kanvas telah menjadi yang paling penting di dunia Barat selama beberapa abad, kebanyakannya dalam lukisan tempera atau minyak. Lukisan Asia mempunyai lebih kerap menggunakan kertas, dengan dakwat monokrom dan tradisi lukisan cucian menjadi dominan di Asia Timur. Lukisan yang dimaksudkan untuk dimuatkan dalam buku atau album dipanggil "miniatur", sama ada manuskrip bercahaya Barat atau dalam miniatur Parsi dan setara dengan Turki, atau lukisan India pelbagai jenis. Cat air ialah versi Barat bagi lukisan di kertas; bentuk menggunakan gouache, kapur dan medium serupa tanpa berus juga adalah bentuk lukisan.

Lukisan adalah salah satu bentuk utama seni visual, dan pelukis juga memerlukan kemahiran melukis. Instrumen biasa termasuk: pensel grafit, pen dan dakwat, berus berdakwat, pensel warna lilin, krayon, arang, kapur, pastel, penanda, stilus atau peralatan logam. Terdapat beberapa subkategori lukisan, termasuk melukis kartun dan mencipta komik.

Mozek[sunting | sunting sumber]

Mozek ialah imej yang dibentuk dengan kepingan kecil batu atau kaca, dipanggil tesserae. Ia boleh menjadi hiasan atau berfungsian. Orang Yunani dan Rom Purba mencipta mozek yang realistik. Subjek mitologi, atau adegan memburu atau perihal orang kaya, adalah popular sebagai bahan pusat reka bentuk geometri yang lebih besar, dengan sempadan yang sangat ditekankan.[6] Basilika Kristian awal dari abad ke-4 dan seterusnya dihiasi dengan mozek dinding dan siling. Basilika Byzantine yang paling terkenal dihiasi dengan mozek ialah Basilika San Vitale dari Ravenna (Itali) dan Hagia Sophia dari Istanbul (Turki).

Percetakan[sunting | sunting sumber]

Melencolia I, 1514, ukiran Albrecht Dürer.

Percetakan seni meliputi pembuatan imej di atas kertas yang boleh dihasilkan semula beberapa kali melalui proses percetakan. Ia telah menjadi medium seni yang penting selama beberapa abad, di Asia Barat dan Timur. Teknik bersejarah utama termasuk ukiran, potongan kayu dan punaran di Barat, dan cetakan blok kayu di Asia Timur, di mana gaya ukiyo-e Jepun dianggap paling penting. Ciptaan litografi abad ke-19, dan kemudiannya, teknik fotografi telah menggantikan sebahagian teknik lampau. Cetakan lama boleh dibahagikan kepada cetakan Old Master seni halus dan cetakan popular, dengan ilustrasi buku dan imej praktikal lain seperti peta di suatu tempat di tengah-tengah.

Kaligrafi[sunting | sunting sumber]

Kaligrafi adalah sejenis seni visual. Takrifan kontemporari amalan kaligrafi ialah "seni memberi bentuk kepada tanda dengan cara yang ekspresif, harmoni dan berkemahiran."[7] Kaligrafi moden terdiri daripada inskripsi dan reka bentuk tulisan tangan yang berfungsi kepada karya seni halus di mana ungkapan abstrak tanda tulisan tangan mungkin atau mungkin tidak menjejaskan keterbacaan huruf.[7] Kaligrafi klasik berbeza daripada tipografi dan tulisan tangan bukan klasik, walaupun ahli kaligrafi boleh mencipta semua ini; aksara-aksara dari segi sejarahnya memiliki berdisiplin namun tetap lancar dan spontan, dan diimprovisasi pada saat penulisan.[8][9][10]

Fotografi[sunting | sunting sumber]

Fotografi seni halus merujuk kepada gambar yang dicipta untuk memenuhi visi kreatif artis. Fotografi seni halus berbeza dengan fotografi kewartawanan dan komersial. Foto kewartawanan menyampaikan cerita dan idea secara visual, terutamanya dalam media cetak dan digital. Fotografi seni halus dicipta terutamanya sebagai ekspresi visi artis, tetapi juga penting dalam memajukan sebab-sebab tertentu. Penggambaran kebogelan telah menjadi salah satu tema yang mendominasi dalam fotografi seni halus.

Karya tiga dimensi[sunting | sunting sumber]

Seni bina[sunting | sunting sumber]

Seni bina sering dianggap sebagai seni halus, terutamanya jika komponen estetiknya ditonjolkan - berbeza dengan komponen kejuruteraan struktur atau pengurusan pembinaan. Karya seni bina dianggap sebagai simbol dan karya seni budaya dan politik. Tamadun sejarah selalunya dikenali terutamanya melalui pencapaian seni bina mereka. Bangunan seperti piramid Mesir dan Koloseum Rom ialah simbol budaya, dan merupakan penghubung penting dalam kesedaran awam, walaupun para sarjana telah menemui banyak tentang tamadun masa lalu melalui cara lain. Bandar, wilayah dan budaya terus mengenali diri mereka dengan, dan dikenali oleh, monumen seni bina mereka.[11]

Tembikar[sunting | sunting sumber]

Dengan beberapa pengecualian moden, tembikar tidak dianggap sebagai seni halus, tetapi "tembikar halus" kekal sebagai istilah teknikal yang sah, terutamanya dalam arkeologi. "Barangan halus" ialah tembikar berkualiti tinggi, sering dicat, dibentuk atau dihias dengan cara lain, dan dalam banyak tempoh dibezakan daripada "barangan kasar", yang merupakan periuk utilitarian asas yang digunakan oleh jisim penduduk, atau di dapur dan bukannya untuk lebih tujuan formal.

Arca[sunting | sunting sumber]

Arca ialah karya seni tiga dimensi yang dicipta dengan membentuk bahan keras atau plastik, biasanya batu (sama ada batu atau marmar), logam atau kayu. Sesetengah arca dicipta secara langsung daripada ukiran, manakala yang lain dipasang, dibina dan dibakar, dikimpal, dibentuk atau dituang. Oleh kerana arca melibatkan penggunaan bahan yang boleh dibentuk atau dimodulatkan, ia dianggap sebagai salah satu seni plastik. Majoriti seni awam adalah arca. Banyak arca bersama dalam suasana taman boleh dirujuk sebagai taman arca.

Arca dalam batu bertahan jauh lebih baik daripada karya seni dalam bahan mudah rosak, dan selalunya mewakili sebahagian besar karya yang masih hidup (selain tembikar) daripada budaya purba; sebaliknya, tradisi arca dalam kayu mungkin telah lenyap hampir keseluruhannya. Walau bagaimanapun, kebanyakan arca purba dicat dengan terang, dan ini telah hilang.[12]

Seni persembahan[sunting | sunting sumber]

Muzik[sunting | sunting sumber]

Muzik ialah satu bentuk seni dan aktiviti budaya yang medium bunyinya teratur mengikut masa. Unsur-unsur biasa muzik ialah pic (yang mengawal melodi dan harmoni), irama (dan konsep yang berkaitan dengan tempo, meter, dan artikulasi), dinamik (kenyaringan dan kelembutan), dan kualiti sonik dan tekstur (yang kadang-kadang disebut sebagai "warna" bunyi muzik). Gaya atau jenis muzik yang berbeza mungkin menekankan, tidak memberi penekanan atau meninggalkan beberapa elemen ini.

Muzik dipersembahkan dengan pelbagai jenis alat dan teknik vokal dari nyanyian hingga rap; terdapat gubahan instrumental atau vokal semata-mata, serta karya yang menggabungkan kedua-duanya.

Tarian[sunting | sunting sumber]

Tarian ialah bentuk seni yang secara amnya merujuk kepada pergerakan badan, biasanya berirama, dan muzik,[13] digunakan sebagai bentuk ekspresi, interaksi sosial atau dipersembahkan dalam suasana rohani atau persembahan. Tarian juga digunakan untuk menerangkan kaedah komunikasi bukan lisan (lihat bahasa badan) antara manusia atau haiwan ( tarian lebah, corak tingkah laku seperti tarian mengawan), gerakan dalam objek tidak bernyawa ("daun menari ditiup angin"), dan genre muzik tertentu. Dalam sukan, gimnastik, luncur angka dan renang seirama merupakan disiplin tarian manakala kata seni mempertahankan diri sering dibandingkan dengan tarian.

Teater[sunting | sunting sumber]

Royal Opera House, London.

Teater Barat moden didominasi oleh realisme, termasuk drama dan komedi. Satu lagi bentuk Barat yang popular ialah teater muzikal. Bentuk teater klasik, termasuk drama Yunani dan Rom, drama Inggeris klasik (termasuk Shakespeare dan Marlowe), dan teater Perancis (termasuk Molière), masih dipersembahkan hari ini. Di samping itu, persembahan bentuk Timur klasik seperti Noh dan Kabuki boleh didapati di Barat, walaupun kurang lazim.

Filem[sunting | sunting sumber]

Satyajit Ray, seorang pengarah filem Bengali India.

Filem seni halus ialah istilah yang merangkumi filem dan bidang filem sebagai bentuk seni halus. Pawagam seni halus ialah tempat, biasanya bangunan, untuk menonton filem sedemikian. Filem dihasilkan dengan merakam imej dari dunia dengan kamera, atau dengan mencipta imej menggunakan teknik animasi atau kesan khas. Filem ialah artifak budaya yang dicipta oleh budaya tertentu, yang mencerminkan budaya tersebut, dan, seterusnya, mempengaruhi mereka. Filem dianggap sebagai bentuk seni yang penting, sumber hiburan popular dan kaedah yang berkesan untuk mendidik atau mengindoktrinasi warganegara. Unsur-unsur visual pawagam memberikan gambar bergerak kuasa komunikasi sejagat. Sesetengah filem telah menjadi tarikan popular di seluruh dunia dengan menggunakan alih suara atau sari kata yang menterjemah dialog.

Sinematografi ialah disiplin membuat pilihan pencahayaan dan kamera semasa merakam imej fotografi untuk pawagam. Ia berkait rapat dengan seni fotografi pegun, walaupun banyak isu tambahan timbul apabila kedua-dua kamera dan elemen adegan mungkin sedang bergerak.

Puisi[sunting | sunting sumber]

Puisi ialah satu bentuk kesusasteraan yang menggunakan kualiti estetik dan berirama bahasa—seperti perlambangan bunyi, fonaesthetik dan meter—untuk menimbulkan makna sebagai tambahan kepada, atau sebagai ganti, makna-makna tersirat.[14]

Rujukan[sunting | sunting sumber]

  1. ^ Blunt, 48–55
  2. ^ "Fine art". Dictionary.reference.com. Dicapai pada 13 March 2014.
  3. ^ "Aesthetic Judgment". The Stanford Encyclopedia of Philosophy. 22 July 2010.
  4. ^ Clowney, David. "A Third System of the Arts? An Exploration of Some Ideas from Larry Shiner's The Invention of Art: A Cultural History". Contemporary Aesthetics. Dicapai pada 7 May 2013.
  5. ^ Blunt, 55
  6. ^ Capizzi, Padre (1989). Piazza Armerina: The Mosaics and Morgantina. International Specialized Book Service Inc.
  7. ^ a b Mediavilla, C. (1996). Calligraphy. Scirpus Publications.
  8. ^ Pott, G. (2006). Kalligrafie: Intensiv Training. Verlag Hermann Schmidt Mainz.
  9. ^ Pott, G. (2005). Kalligrafie:Erste Hilfe und Schrift-Training mit Muster-Alphabeten. Verlag Hermann Schmidt Mainz.
  10. ^ *Zapf, H. (2007). Alphabet Stories: A Chronicle of Technical Developments. Rochester: Cary Graphic Arts Press.
  11. ^ The Tower Bridge, the Eiffel Tower and the Colosseum are representative of the buildings used on advertising brochures.
  12. ^ "Gods in Color: Painted Sculpture of Classical Antiquity" September 2007 to January 2008, The Arthur M. Sackler Museum Diarkibkan 4 Januari 2009 di Wayback Machine
  13. ^ Britannica Concise Encyclopedia. "britannica". britannica. Dicapai pada 18 May 2010.
  14. ^ "Poetry". Merriam-Webster. Merriam-Webster, Inc. 2013.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Seni_halus&oldid=5675498"