Orang Cina Malaysia

Orang Cina Malaysia (马来西亚华人)
Orang Cina Malaysia (马来西亚华人);
Kaum	马来西亚华人 Orang Cina Malaysia
Bahasa	华语 Mandarin; 马来语 Melayu; 闽南话 Hokkien; 粤语 Kantonis; 客家话 Hakka; 潮州话 Teochew; 海南话 Hainan; 福州话 Fuzhou
Negara	马来西亚 Malaysia

Orang Cina Malaysia
Orang Cina Malaysia
Tulisan Cina Tradisional	馬來西亞華人
Tulisan Cina Ringkas	马来西亚华人
Hanyu Pinyin
Transkripsi
Bahasa Mandarin Baku
Hanyu Pinyin	Mǎ lái xī yà Huá rén
Wade–Giles	Ma3lai2xi1ya4 Hua2ren2
Tongyong Pinyin	Ma3lai2xi1ya4 Hua2ren2
Bahasa Yue: Bahasa Kantonis
Perumian Yale	Máhlòihsāia Wàhyàhn
Jyutping	Maa5 loi4 sai1 aa3 Waa4 jan4
Bahasa Min Selatan
POJ Bahasa Hokkien	Má-lâi-se-a Hôa-jîn
Alternative Chinese name
Tulisan Cina Tradisional	馬來西亞華裔
Tulisan Cina Ringkas	马来西亚华裔
Hanyu Pinyin
Transkripsi
Bahasa Mandarin Baku
Hanyu Pinyin	mǎ lái xī yà huá yì
Wade–Giles	Ma3lai2xi1ya4 Hua2yi4
Tongyong Pinyin	Ma3lai2xi1ya4 Hua2yi4
Bahasa Yue: Bahasa Kantonis
Perumian Yale	Ma3lai2xi1ya4 Hua2yi4

Orang Cina Malaysia
马来西亚华人
Jumlah penduduk
	7,468,230; 22.4% jumlah penduduk Malaysia (2024)
Kawasan ramai penduduk
	Demografi Malaysia; Pulau Pinang • Kuala Lumpur • Johor • Perak • Selangor
Bahasa
	Bahasa Mandarin, Bahasa Hokkien, Bahasa Hakka, Bahasa Kantonis, Bahasa Teochew, Bahasa Fuzhou, Bahasa Hainan, Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris
Agama
	Buddha, Taoisme, Konfusianisme, Agama Kristian, Agama rakyat Cina, dan Agama Islam
Kumpulan etnik berkaitan
	Bangsa Han • Orang Cina Singapura • Orang Cina seberang laut

Page Templat:Kotak info bahasa/styles.css has no content.

Orang Cina Malaysia,atau Cina Malaysia adalah warganegara Malaysia yang berketurunan etnik Cina. Mereka merupakan kumpulan etnik kedua terbesar di Malaysia selepas majoriti Melayu Malaysia, dan setakat 2020^{[kemas kini]}, membentuk 23.2% daripada jumlah rakyat negara ini.^[4] Kebanyakan tertumpu di Kuala Lumpur, George Town (Pulau Pinang), Alor Setar (Kedah), Kota Bharu (Kelantan), Ipoh (Perak), Seremban (Negeri Sembilan), Johor Bahru (Johor), Kuching (Sarawak), Kota Kinabalu (Sabah) dan Melaka (Melaka) serta bandar-bandar besar lain^[5]. Selain itu, orang Cina Malaysia membentuk komuniti Cina luar negara kedua terbesar di dunia, selepas Cina Thailand. Di dalam Malaysia, komuniti etnik Cina ini mempunyai kehadiran yang penting dan besar dalam ekonomi negara.

Kebanyakan orang Cina Malaysia adalah keturunan imigran dari Selatan China yang tiba di Malaysia antara awal abad ke-19 hingga pertengahan abad ke-20 sebelum negara ini mencapai kemerdekaan dari penjajahan British. Kebanyakan mereka berasal dari wilayah Fujian dan Lingnan (termasuk tiga wilayah moden Guangdong, Hainan, dan Guangxi). Mereka tergolong dalam pelbagai sub-etnik berbahasa Cina seperti Hokkien dan Fuzhou dari Fujian, Teochew, Kantonis, dan Hakka dari Guangdong, Hainan dari Hainan, serta Kwongsai dari Guangxi. Kebanyakan orang Cina Malaysia telah mengekalkan warisan, identiti, budaya, dan bahasa Han Cina mereka.

Satu lagi kumpulan imigran Cina yang tiba antara abad ke-13 hingga ke-17 banyak mengasimilasikan unsur budaya Melayu tempatan dan membentuk kumpulan unik yang dikenali sebagai Peranakan di Kelantan dan Terengganu, Baba Nyonya di Melaka dan Pulau Pinang, serta sebagai Sino-Native di Sabah. Mereka menunjukkan tahap perkahwinan campur dengan kumpulan pribumi dan secara budaya berbeza daripada kebanyakan orang Cina Malaysia tetapi kini mula bergabung dengan kelompok utama orang Cina Malaysia.

Orang Cina Malaysia dirujuk secara ringkas sebagai "Cina" dalam Bahasa Inggeris Malaysia, "Orang Cina" dalam Bahasa Melayu, "Sina" atau "Kina" di kalangan kumpulan pribumi di Borneo, "Huaren" (华人/華人, orang Cina), Huaqiao (华侨/華僑, Cina luar negara), atau "Huayi" (华裔/華裔, etnik Cina) dalam Bahasa Mandarin, "təŋ laŋ" (唐人) dalam Hokkien dan Wàhyàhn (華人/华人, orang Cina) dalam Kantonis.

Sejarah

Sejarah Awal

China dan kerajaan awal di Kepulauan Melayu, seperti kawasan utara Semenanjung Malaysia dan Po-Ni di barat Borneo, telah lama mempunyai hubungan erat.^[6] Pergerakan pertama orang China ke kawasan yang kini Malaysia adalah ketibaan tentera Mongol di Borneo pada tahun 1292, sebagai persediaan untuk serangan ke atas Jawa setahun kemudian.^[7] Ramai pengikut China Kublai Khan menetap di pulau itu bersama pedagang China dan membina penempatan di sepanjang Sungai Kinabatangan. Penduduk asli menyambut kedatangan mereka kerana mendapat manfaat daripada barangan seperti balang, manik, sutera dan tembikar yang dibawa oleh orang China.^[8]

Pengembara dan pelayar China, Cheng Ho, mengetuai beberapa ekspedisi ke Asia Tenggara antara 1405 hingga 1430; dalam pelayaran ketiganya, Zheng juga melawat Melaka.^[9] Pembantu dan penterjemahnya, Ma Huan, menggambarkan Melaka dalam karyanya Yingya Shenglan. Dahulu sebahagian daripada Thailand, Melaka diasaskan setelah ekspedisi dari Dinasti Ming membangunkan sebuah bandar dan ketua kawasan tersebut dimahkotakan sebagai raja.^[10] Dalam lawatan armada keempatnya, Ma menyatakan bahawa raja tempatan telah baru memeluk Islam dan berpakaian seperti orang Arab.^[11] Catatan rasmi Mingshi menyebut adanya penempatan orang China yang telah lama wujud di kawasan itu.^[12] Hubungan ini terus terjalin semasa islamisasi kesultanan Melayu Melaka dan Brunei, yang pernah menguasai sebahagian besar Malaysia moden. Kesultanan Islam tersebut melindungi Dinasti China daripada serangan kerajaan jiran seperti Majapahit dan Ayutthaya.^[13] Hubungan ini menggalakkan perkahwinan campur antara keluarga diraja kesultanan dan wakil China.^[14] Kedatangan Cheng Ho turut membantu penyebaran Islam dan pertumbuhan komuniti Muslim China yang berasal dari pesisir timur China seperti Fujian dan Guangdong.^[15]

Era Penjajahan (1500–1900)

Walaupun ramai pedagang China menjauhkan diri daripada Melaka selepas penjajahan Portugis pada 1511, penghijrahan terus berlaku.^[16] Maharaja China membalas tindakan Portugis, namun dalam masa yang sama berusaha mengekalkan hubungan baik dengan mereka.^[17] Ramai orang China dari Fujian, walaupun melanggar peraturan dinasti, memberitahu Portugis tentang laluan perdagangan antara Guangdong dan Siam. Penduduk China tempatan tidak disukai Portugis dan enggan bekerjasama dengan mereka.^[18] Semasa pemerintahan Belanda selepas 1641, orang China di Melaka turut membantu membina bangunan dan didorong untuk terlibat dalam ekonomi koloni.^[19]

Kesultanan Perak pula membenarkan orang Cina meneroka lombong bijih timah, dan mereka mendapat peranan penting dalam industri perlombongan tersebut.^[20] Penempatan Cina yang besar berlaku selepas penubuhan kawasan jajahan British di Tanah Melayu dan Borneo pada awal abad ke-19.^[21] Penempatan di Pulau Pinang (1786), Singapura (1819), Labuan (1846) dan Sarawak menjadi hab komuniti Cina.^[22] Banyak komuniti pertambangan bijih timah dibina, terutamanya di Ipoh, Taiping, Seremban dan Kuala Lumpur.^[23]

Nasionalisme dan Era Pergolakan (1900–1945)

Semasa Perang Dunia II, kumpulan gerila Tentera Anti-Jepun Rakyat Malaya (MPAJA) yang terdiri terutamanya daripada orang China melancarkan perang gerila menentang tentera Jepun.^[24] Aktiviti politik Kuomintang juga berkembang di Malaya dan Borneo.^[25]

Pasca Perang dan Integrasi Sosial (1946–1962)

Semasa Darurat Malaya (1948–1960), kerajaan British memperkenalkan Pelan Briggs yang memindahkan penduduk Cina yang disyaki mempunyai hubungan dengan pengganas komunis ke penempatan baru bagi memutuskan sokongan kepada pemberontak.^[26] Program ini disokong oleh Perdana Menteri Malaysia ketika itu, Tunku Abdul Rahman.^[27]

Situasi Semasa (1990–Kini)

Komuniti Cina Malaysia terus menjadi kumpulan etnik kedua terbesar dan dominan dalam bidang perniagaan dan ekonomi negara. Walaupun terdapat isu integrasi, mereka terus mengekalkan bahasa dan budaya tersendiri, dan hidup terutamanya di kawasan bandar.^[28] Sesetengah generasi muda menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa harian selain daripada Bahasa Mandarin dan dialek Cina lain.^[29]

Demografi

Menurut bancian 2020, dianggarkan terdapat kira-kira 6.9 juta penduduk berketurunan Cina di Malaysia,^[30] menjadikannya kumpulan etnik kedua terbesar selepas etnik Melayu (sekitar 20.6 juta). Penduduk Cina juga merupakan tiga kali ganda daripada etnik India (sekitar 2 juta). Penduduk Cina tertumpu di bandar seperti Johor Bahru, Pulau Pinang, Ipoh, Seremban, Klang, Melaka, Kuching dan Sibu, dan dalam beberapa kawasan mereka merupakan majoriti.

Sebilangan besar etnik Cina di Malaysia berasal dari wilayah asal seperti Fujian (termasuk Hokkien, Xinghua, Fuqing, Fuzhou), Guangdong (Kantonis, Teochew, Hakka), Hainan dan Guangxi. Terdapat juga kumpulan peranakan seperti Baba dan Nyonya, hasil asimilasi budaya tempatan. Namun begitu, kelompok ini semakin berkurangan sejak kebelakangan ini.

Mengikut data kerajaan Malaysia, pada tahun 1957 (sebelum penyertaan Sabah, Sarawak dan Singapura dalam Persekutuan Malaysia), penduduk Cina di Semenanjung mewakili kira-kira 40% daripada jumlah populasi. Peratusan ini berkurang kepada 24.6% pada 2010, dan kepada 23.2% pada 2020.^[30] Antara faktor penyumbang ialah kadar kelahiran yang lebih rendah dalam kalangan masyarakat Cina, yang secara amnya lebih menekankan pendidikan dan pelaburan terhadap anak, berbanding jumlah anak yang ramai. Sebaliknya, dalam sesetengah komuniti luar bandar yang terhad akses kepada pendidikan dan sumber, kadar kelahiran lebih tinggi.^[31]

Walaubagaimanapun, penurunan populasi Cina adalah dari segi peratusan, bukan jumlah mutlak. Statistik menunjukkan populasi Cina meningkat daripada 3 juta pada 1961 kepada 5.6 juta pada tahun 2000. Pengarah Pusat Kajian Masyarakat Cina Malaysia menyatakan bahawa pertambahan ini berlaku lebih perlahan berbanding kumpulan etnik lain. Sebagai contoh, pada tahun 1957, kadar kelahiran masyarakat India adalah 7.9%, Cina 7.3%, dan Melayu 6.0%; namun menjelang 1995, kadar kelahiran Cina turun kepada 2.5%.

Taburan penduduk mengikut negeri

Berdasarkan bancian penduduk tahun 2020, peratusan penduduk berketurunan Cina di setiap negeri adalah seperti berikut:^[32]

Negeri	Nama Bahasa Cina	Jumlah Penduduk Cina	Peratus (%)
Pulau Pinang	槟城	691,840	44.9%
Johor	柔佛	1,246,715	31.2%
Perak	霹雳	702,452	29.9%
Selangor	雪兰莪	1,702,983	25.5%
Sarawak	砂拉越	640,179	25.0%
Melaka	马六甲	228,815	23.7%
Negeri Sembilan	森美兰	236,791	21.4%
Pahang	彭亨	225,649	13.4% 13.4%
Sabah	沙巴	453,568	12.8%
Kedah	吉打	263,414	10.2%
Perlis	玻璃市	19,613	6.6%
Kelantan	吉兰丹	36,427	1.6%
Terengganu	登嘉楼	19,753	1.2%
Wilayah Persekutuan
Kuala Lumpur	吉隆坡	680,470	41.1%
Labuan	纳闽	10,014	13.4%
Putrajaya	布城	479	0.7%

Tahun	Jumlah Penduduk	Penduduk Melayu	Peratus Melayu	Penduduk Cina	Peratus Cina
1812^[33]	26,107	9,854	37.7%	7,558	28.9%
1820	35,035	14,080	40.2%	8,595	24.5%
1860	124,772	71,723	57.4%	36,222	29.0%
1891	232,003	92,681	39.9%	86,988	37.5%
1970^[34]	775,000	247,000	30.6%	436,000	56.3%
1990^[35]	1,150,000	399,200	34.5%	607,400	52.9%
2000	1,313,449	637,023	48.5%	537,200	40.9%
2005^[36]	1,511,000	624,000	41.3%	650,000	43.0%
2010	1,561,383	642,286	43.6%	670,400	45.6%
2020	1,854,711	788,286	42.5%	731,286	39.4%

Johor
Kawasan tumpuan utama: Johor Bahru、Iskandar Puteri、Segamat、Kluang、Muar、Kulai、Batu Pahat、Labis、Tangkak、Yong Peng、Pontian

Tahun	Jumlah Penduduk	Penduduk Melayu	Peratus Melayu	Penduduk Cina	Peratus Cina
1931^[37]	505,311	209,200	41.4%	234,464	46.4%
1947^[37]	738,251	243,055	48.1%	221,326	43.8%
2000	2,740,625	1,564,900	57.1%	970,181	35.4%
2010	3,348,283	1,811,139	58.9%	1,034,713	33.6%

Perak
Kawasan tumpuan utama: Kampar、Ipoh、Teluk Intan、Manjung、Kuala Kangsar、Taiping、Batu Gajah、Gopeng

Tahun	Jumlah Penduduk	Penduduk Melayu	Peratus Melayu	Penduduk Cina	Peratus Cina
1891^[38]	—	—	—	94,345	44.0%
1901^[38]	329,665	—	—	150,239	45.6%
2000	2,051,236	—	54.7%	—	32.0%
2010	2,352,743	1,302,166	57.0%	693,397	30.4%

Selangor
Kawasan tumpuan utama: Subang Jaya、Puchong、Seri Kembangan、Petaling Jaya、Ampang Jaya、Kajang、Klang、Rawang

Tahun	Jumlah Penduduk	Penduduk Melayu	Peratus Melayu	Penduduk Cina	Peratus Cina
1891^[39]	81,592	23,750	—	50,844	—
1931 ^[37]	533,197	—	23.1%	—	45.3%
1947^[37]	710,788	—	26.4%	—	51.0%
2000	4,188,876	—	53.5%	—	30.7%
2010	5,462,141	2,877,254	57.1%	1,441,774	28.6%
2020	6,485,167	3,815,422	58.8%	1,713,000	26.4%

Suku Dialek

Fujian

Min Nan

Suku Min Nan (penduduk dari selatan Fujian) merupakan kumpulan terbesar dalam komuniti Cina di Malaysia, sekitar 2.772 juta orang.

Orang Hokkien

Penduduk yang berasal dari wilayah Zhangzhou, Xiamen dan Quanzhou di Fujian membentuk komuniti etnik terbesar dalam masyarakat Cina di Malaysia. Gelombang pertama mereka menetap di Melaka, kira-kira 3% daripada jumlah penduduk Cina di situ, dikenali juga sebagai Peranakan (Baba-Nyonya). Gelombang migrasi berikutnya dari Fujian pada abad ke-19 mendominasi industri getah dan sektor kewangan di Tanah Melayu, mewujudkan komuniti terbesar dalam pelbagai negeri.

Orang Fuzhou

Komuniti etnik ini berasal dari Fuzhou serta daerah sekitar seperti Minqing dan Gutian. Ramai menetap di Sarawak (terutama kawasan Sibu). Di Semenanjung, terutamanya di Perak (Semporna), Johor (Yong Peng) dan Selangor (Subang), komuniti Fuzhou mula bertapak sejak abad ke-19.

Orang Xinghua

Mereka agak kecil bilangannya berbanding suku sebelumnya, dan utama menetap di Selangor, Perak,Melaka, Johor serta Sarawak. Biasanya terlibat dalam industri basikal, motosikal dan alat ganti automotif.

Orang Jian’ou (Min Bei)

Suku kecil dari wilayah utara Fujian (Jian’ou, Jianyang, Songxi, Zhenghe, Pucheng). Di Malaysia, mereka kebanyakannya menetap di Pulau Pinang dan banyak sudah menyesuaikan diri dengan dialek tempatan Min Nan.

Teochew

Migran Teochew dari daerah Chaoshan mula datang sejak abad ke-18. Mereka menetap di Wilayah Persekutuan, Perak (Kinta), Kuala Lumpur, Klang dan beberapa bandar seperti Johor Bahru, Muar, Pontian dan Mersing. Antara aktiviti mereka termasuk penanaman lada hitam, getah, dan pertanian am.

Hainan

Mereka mula datang sejak abad ke-19 ke Tanah Melayu dan Borneo Utara, tetapi jumlahnya lebih kecil. Ramai terlibat dalam perniagaan makanan, perikanan, atau bekerja sebagai tukang masak dalam keluarga Baba-Nyonya. Terdapat komuniti ketara di Kemaman (Terengganu), Pulau Ketam (Selangor), Kelantan, Sarawak dan Sabah.

Kantonis

Komuniti Kantonis adalah kumpulan kedua terbesar, sekitar 1.88 juta orang, asal dari wilayah Guangdong, Guangxi dan bahagian Hainan.

Orang Guangdong

Asal dari Guangzhou, Foshan, Sanshui, Jiangmen (Wuyi), Macau dan Zhongshan. Mereka tertumpu di Kuala Lumpur dan kawasan satelit seperti Petaling Jaya, Subang Jaya, Shah Alam, serta bandar perlombongan seperti Ipoh, Seremban, dan Kuantan.

Orang Guangxi

Menggunakan dialek Yue Selatan, komuniti terkecil dari Guangxi ini menetap di Pahang seperti Bentong, Gua Musang dan Raub.

Hakka

Komuniti Hakka ketiga terbesar (~1.62 juta), asal daripada pelombongan bijih timah Malaysia. Kini mereka banyak berada di Selangor, Perak (Ipoh, Taiping), Sarawak, Sabah dan Negeri Sembilan. Ramai berpindah ke sektor getah serta bekerja dalam pertanian dan industri ringan. Komuniti di Sabah mewakili 57% rakyat Cina bagi tahun 1990-an. Ramai datang dari daerah Huizhou, Meixian dan Hepo di Guangdong.

Asal etnik	Populasi 1990	2000	2010	2020
Huizhou	473,656	887,433	1,215,700	1,442,116
Meixian	279,605	257,862	231,780	206,798
Lain-lain	245,861	203,990	172,250	156,789

Sanjiang

Komuniti kecil ini berasal dari wilayah delta Sungai Yangtze (Shanghai–Jiangsu–Zhejiang), kebanyakannya bekerja dalam pendidikan Cina, jahitan dan pembinaan.

Utara (Mandarin)

Komuniti terkecil, menggunakan pelbagai dialek Mandarin. Di Sabah terdapat penempatan orang dari provinsi Hebei, Beijing, Tianjin dan Shandong, dikenali sebagai komuniti “Tianjin”. Mereka turut menubuhkan Persatuan Sanjiang (Sungai Yangtze, Sungai Kuning, Sungai Heilongjiang).

Pendidikan

Rakyat Malaysia diberi pendidikan percuma sehingga peringkat menengah.^[40] Terdapat beberapa jenis sekolah wujud di Malaysia. Setiap sekolah tersebut menggunakan bahasa yang berbeza sebagai bahasa pengantar. Contohnya Bahasa Melayu, Mandarin, dan Tamil. Walau bagaimanapun, Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris turut disampaikan di sekolah. Fenomena kanak-kanak Cina dididik di sekolah Inggeris, sekolah kebangsaan dan sekolah Cina merupakan kejadian yang biasa.

Pendidikan Cina

Malaysia merupakan satu-satunya negara mempunyai sistem persekolahan yang lengkap dan menyeluruh selain daripada pendidikan bahasa Cina yang diamalkan di China, Hong Kong, dan Taiwan. Bahasa Cina digunakan sebagai bahasa pengantar utama dalam pengajaran dan peperiksaan di Sekolah Jenis Kebangsaan Cina (SJKC) serta Sekolah Menengah Persendirian Cina (SMPC), kecuali dalam mata pelajaran Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris.

Sejarah Awal

Imigrasi dan Penubuhan Sekolah Cina Tradisional

Sejarah pendidikan Cina di Malaysia bermula pada abad ke-19 apabila imigrasi orang Cina dari selatan China seperti wilayah Fujian dan Guangdong yang berhijrah secara besar-besaran ke Tanah Melayu disebabkan oleh kejadian malapetaka, kesempitan hidup dan lebihan penduduk di kampung halaman^[41].

Seiring dengan imigrasi orang Cina secara besar-besaran ke Tanah Melayu, sekolah Cina ditubuhkan bagi menawarkan pendidikan kepada anak-anak mereka. Pada peringkat awal, sekolah Cina tradisional ditubuhkan dan bersifat persendirian (sishu, 私塾) dan dijalankan dalam bahasa dialek seperti Hokkien, Kantonis, Hakka, Teochew, dan Fuzhou.

Sekolah Berdasarkan Klan dan Suku Dialek

Ada juga antara sekolah yang ditubuhkan oleh klan tertentu. Beberapa klan utama di Pulau Pinang telah menubuhkan sekolah persendirian seperti Sekolah Sin Kang (新江学校) ditubuhkan oleh klan Khoo (邱氏) pada tahun 1906, Sekolah Yang Shi oleh klan Yeoh (杨氏) pada tahun 1907, Sekolah Lin Shi oleh klan Lim pada tahun 1908, Sekolah Chen Shi oleh klan Tan (陈氏) pada tahun 1917 dan Sekolah Yu Cai oleh klan Cheah (谢氏) pada tahun 1919. Di samping itu, kebanyakan suku dialek di Tanah Melayu juga menubuhkan sekolah persendirian untuk kepentingan pendidikan kanak-kanak daripada suku dialek masing-masing.

Usaha ini lazimnya diterajui kumpulan individu atau persatuan suku dialek yang ditubuhkan mengikut tempat asal usul imigran Cina. Misalnya, Persatuan Huizhou Selangor dan Kuala Lumpur (雪隆惠州会馆) telah menubuhkan Sekolah Tsun Jin (循人学校) pada tahun 1888, begitu juga dengan Persatuan Guangzhou Tingzhou (广东暨汀州会馆) yang menubuhkan Sekolah Gong Min (公民学校) di Pulau Pinang pada tahun 1909.

Sekolah Percuma

Sekolah Cina tradisional yang terbuka kepada semua kanak-kanak turut ditubuhkan. Sekolah jenis ini dikenali sebagai sekolah percuma. Contoh sekolah percuma yang terkenal ialah Sekolah Percuma Nan Hua (南华义学) yang ditubuhkan di Pulau Pinang pada tahun 1888. Sekolah ini juga dikenali sebagai Sekolah Percuma Guangdong dan Fujian. Ia menggunakan bangunan Persatuan Ping Zhang (kini Dewan Perhimpunan Cina Pulau Pinang, 槟州华人大会堂) sebagai premis untuk menjalankan proses pengajaran dan pembelajaran dan terbuka kepada semua kanak-kanak dengan keutamaan diberikan kepada kanak-kanak miskin.

Perkembangan Awal Sekolah Cina

Pada tahun 1815, William Milne, paderi Persatuan Mubaligh London mazhab Protestant yang datang ke Melaka untuk melatih mubaligh Eropah yang akan dihantar berkhidmat di China, mencatatkan kewujudan tiga buah sekolah Cina tradisional di negeri tersebut. Dua daripadanya ditubuhkan oleh orang Cina suku dialek Hokkien, manakala satu lagi ditubuhkan oleh mubaligh Kristian.

Sementara itu, Indo-Chinese Gleaner, sebuah majalah yang diterbitkan sebanyak empat kali setahun di Melaka melaporkan bahawa dari tahun 1818 hingga tahun 1820, sudah ada sembilan buah sekolah Cina tradisional di Melaka yang terdiri daripada lapan buah sekolah yang ditubuhkan khas untuk kanak-kanak suku dialek Hokkien dan sebuah sekolah untuk kanak-kanak suku dialek Kantonis. Di Pulau Pinang, Akademi Lima Kerahmatan (五福书院) yang ditubuhkan pada tahun 1819 merupakan sekolah Cina tradisional pertama di negeri tersebut. Perkembangan selanjutnya menunjukkan bahawa sehingga tahun 1885, sudah ada 115 buah sekolah Cina tradisional di Negeri-Negeri Selat, iaitu 52 buah di Pulau Pinang, 51 buah di Singapura dan 12 buah di Melaka.

Struktur dan Kaedah Pembelajaran

Sekolah Cina tradisional lazimnya dihadiri 20 hingga 30 orang pelajar dan dikendalikan oleh seorang guru tua yang alim serta mahir dalam pembacaan dan penulisan. Guru tersebut juga menjalankan tugas-tugas lain sebagai tukang tilik, tukang ramal dan penulis surat. Kebanyakan sekolah Cina tradisional tidak mempunyai kemudahan fizikal yang baik. Kelas biasanya dijalankan di tempat yang kotor dengan peredaran udara dan pencahayaan yang tidak baik seperti di bilik bawah tanah dan loteng.

Pelajar diajar menerusi kaedah tradisional yang menekankan penghafalan beberapa buah buku klasik Cina seperti Qianziwen (Klasik Seribu Perkataan, 千字文), Sanzijing (Klasik Tiga Perkataan, 三字经) dan Baijiaxing (Buku Seratus Nama Keluarga, 百家姓). Tumpuannya adalah terhadap proses pemupukan nilai moral yang terkandung dalam teks klasik tersebut. Selain itu, pelajar juga diajar kaedah penggunaan sempoa dan teknik penulisan kaligrafi.

Penubuhan sekolah Cina tradisional menunjukkan kegigihan orang Cina untuk mendidik anak-anak Cina dengan sebaik- baiknya agar mereka menjadi ahli masyarakat yang berguna. Walau bagaimanapun, bukan semua sekolah Cina tradisional menawarkan mutu pengajaran dan pembelajaran yang memuaskan. Hal ini menyebabkan ramai ibu bapa Cina menghantar anak mereka ke sekolah Inggeris. Namun, dengan tertubuhnya sekolah Cina moden pada awal abad ke-20, kedudukan pendidikan Cina bertambah kukuh dan akhirnya menjadi pilihan utama orang Cina di Tanah Melayu.

Kemunculan Sekolah Cina Moden

Orientasi pendidikan Cina di Tanah Melayu berubah dengan tertubuhnya sekolah Cina moden yang menawarkan pendidikan kepada semua kanak-kanak tanpa mengambil kira asal usul suku dialek. Pada tahun 1904, sekolah Cina moden pertama, iaitu Sekolah Chung Hwa Confucian (孔圣庙中华学校), ditubuhkan di Pulau Pinang. Ia ditubuhkan oleh Cheong Fatt Tze (alias Cheong Fatt Tze dan alias Thio Tiaw Siat) dengan bantuan peniaga-peniaga Cina lain.

Sekolah Chung Hwa mempunyai bangunan tersendiri yang dapat menampung seramai 800 orang pelajar. Ia juga mempunyai struktur organisasi yang rapi dan perlembagaan sekolah yang menetapkan secara spesifik fungsi dan organisasi sekolah. Perjalanan sekolah diawasi sebuah lembaga sekolah yang terdiri daripada 14 orang anggota. Kurikulumnya menggabungjalinkan mata pelajaran tradisional seperti teks klasik dan etika dengan mata pelajaran moden seperti sejarah, geografi, aritmetik, fizik, seni lukis dan pendidikan jasmani. Selain itu, bahasa Inggeris juga diajar sebagai mata pelajaran bahasa asing. Sekolah ini menawarkan dua tahap pendidikan, iaitu pendidikan rendah bawah dan pendidikan rendah atas, masing-masing melibatkan tempoh persekolahan selama tiga tahun. Untuk memastikan agar sekolah ini tidak menghadapi masalah kekurangan guru pada tahun 1904. Selain kelas harian yang biasa, Sekolah Chung Hwa juga mengelolakan kelas pada sebelah malam.

Penyebaran Sekolah Cina Moden di Seluruh Negara

Penubuhan Sekolah Chung Hwa menjadi pemangkin kepada penubuhan sekolah-sekolah Cina moden lain di Pulau Pinang seperti Sekolah Shi Zhong (时中学校) pada tahun 1908, Sekolah Chong De (崇德学校) pada tahun 1911, Sekolah Chung Ling (钟灵学校) pada tahun 1917 dan Sekolah Jit Sin (日新学校) pada tahun 1918. Sekolah Cina moden ini juga ditubuhkan di negeri-negeri lain seperti Sekolah Confucian (Zun Kong, 尊孔学校) pada tahun 1906 dan Sekolah Da Tong (大同学校) pada tahun 1911 di Kuala Lumpur. Sekolah Yuk Choy (育才学校) pada tahun 1907, Sekolah Fujian (kini Sekolah Poi Lam, 培南学校) pada tahun 1912, Sekolah Xiu Qi (kini Sekolah Hua Lian, 华联学校) pada tahun 1913 dan Sekolah Xin Hua (兴华学校) pada tahun 1913 di Perak. Sekolah Yu Hua (育华学校) pada tahun 1910 di Perlis. Sekolah Pay Fong (培风学校) pada tahun 1913 di Melaka. Sekolah Foon Yew (宽柔学校) pada tahun 1913, Sekolah Chong Hwa (柔佛中华学校) pada tahun 1918, Sekolah Hua Qiao (华侨学校) pada tahun 1918 dan Sekolah Pei Zhi (培智学校) pada tahun 1919 di Johor. Sekolah Chong Hua (森美兰中华学校) pada tahun 1913 di Negeri Sembilan, Sekolah Sin Min (新民学校) pada tahun 1912 di Kedah, dan Sekolah Chung Hwa (吉兰丹中华学校) pada tahin 1918 di Kelantan.

Sekolah Cina Moden untuk Pelajar Perempuan

Pada masa yang sama, buat pertama kalinya, sekolah Cina moden untuk pelajar perempuan ditubuhkan. Sebelum ini, kanak-kanak perempuan tidak banyak diberikan peluang untuk mendapatkan pendidikan. Sekolah Perempuan Kuen Cheng (坤成女校) yang ditubuhkan di Kuala Lumpur pada tahun 1908 merupakan sekolah perempuan Cina pertama di Tanah Melayu. Di tempat-tempat lain, sekolah perempuan juga ditubuhkan seperti Sekolah Perempuan Zhong Hua (中华女校) pada tahun 1916 dan Sekolah Perempuan Fujian (福建女校) pada tahun 1920 ditubuhkan di Pulau Pinang. Kesemua sekolah perempuan ini terletak di kawasan bandar. Sekolah perempuan tidak ditubuhkan di kawasan luar bandar kerana penduduk di situ masih dikongkong oleh pemikiran tradisional Cina yang tidak mementingkan pendidikan kaum perempuan.

Pelajar Sekolah Cina di Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (1931—1937)
Tahun	Pelajar lelaki di Negeri-Negeri Selat	Pelajar perempuan di Negeri-Negeri Selat	Peratus Perempuan (%)	Pelajar lelaki di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu	Pelajar perempuan di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu	Peratus Perempuan (%)
1931	-	-	-	14394	4488	23.77
1932	16533	5495	24.95	14384	5446	27.46
1933	18376	6477	26.06	16475	5795	26.02
1934	21451	7423	25.71	18852	6892	25.84
1935	24178	8308	25.57	21706	7822	26.49
1936	26985	9674	26.39	24998	8828	26.1
1937	29673	10620	26.37	28855	10845	27.32
1938	34373	12794	27.12	32272	12095	27.26

Pengawalan oleh Kerajaan Kolonial British

Sehingga tahun 1920, British tidak banyak campur tangan dalam urusan sekolah Cina di Tanah Melayu yang dianggapnya sebagai urusan persendirian orang Cina. Walau bagaimanapun, pendirian ini berubah apabila pelajar sekolah Cina terlibat dalam tunjuk perasaan terhadap Perjanjian Versailles yang ditandatangani pada tahun 1919. Perjanjian yang menetapkan penyerahan wilayah Shandong kepada Jepun ini membangkitkan perasaan anti-Jepun dalam kalangan pelajar sekolah Cina. Perasaan anti-Jepun ini menyebabkan mereka mengambil tindakan untuk memulaukan barangan Jepun. Malahan, mereka turut mengambil tindakan untuk memulaukan perayaan sempena upacara menandatangani perjanjian tersebut yang dianjurkan oleh British memandangkan British menyokong penyerahan wilayah Shandong kepada Jepun.

Penguatkuasaan Enakmen Pendaftaran Sekolah 1920

Lantaran tindakan ini, British mula menganggap sekolah Cina sebagai bermasalah dan mengatur langkah untuk mengawalnya. Pada tahun 1920, British mengkanunkan Enakmen Pendaftaran Sekolah untuk mengawal selia perkembangan sekolah Cina di Tanah Melayu. Sehubungan itu, sesetengah sekolah Cina ditutup atas penglibatan guru dan pelajar mereka dalam aktiviti politik.

Walaupun enakmen ini dibantah oleh masyarakat Cina, ia tetap dipinda sebanyak empat kali untuk mengenakan syarat yang lebih ketat dalam mengawal selia perkembangan sekolah Cina. Pindaan pada tahun 1925 memberikan kuasa tambahan kepada British untuk mengambil tindakan terhadap guru dan pelajar yang terlibat dalam aktiviti subversif serta mengharamkan buku teks yang dianggap tidak sesuai. Sejak tahun 1925 hingga tahun 1928, sekurang-kurangnya 315 buah sekolah Cina telah ditutup oleh British.

Sistem Bantuan Modal

British juga cuba mengawal selia sekolah Cina menerusi sistem bantuan modal bermula pada tahun 1923. Bantuan modal hanya akan diberikan kepada sekolah Cina yang rela dikawal selia oleh British. Walau bagaimanapun, tidak banyak sekolah Cina yang memohon bantuan modal ini kerana jumlah modal yang diberikan amat kecil berbanding jumlah yang diberikan kepada sekolah Inggeris.

Sebagai contoh, pada tahun 1929, sekolah Cina di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu hanya diberikan bantuan modal sebanyak $9.78 bagi seorang pelajar, sementara sekolah Inggeris bantuan kerajaan dan sekolah Inggeris kerajaan masing-masing diberikan bantuan modal sebanyak $54.00 dan $87.50 bagi seorang pelajar. Sekolah Cina yang menerima bantuan modal juga dikehendaki mengajar dalam bahasa dialek dan bukannya bahasa Cina. Oleh itu, walaupun banyak sekolah Cina menghadapi kesuntukan sumbangan kewangan daripada masyarakat Cina semasa berlakunya kemelesetan ekonomi dunia dari tahun 1929 hingga tahun 1933, mereka tetap tegas tidak memohon bantuan modal daripada British.

Kawalan yang lebih ketat dikenakan terhadap sekolah Cina apabila Sir Cecil Clementi, pegawai British yang anti-KMT, menggantikan Sir Hugh Clifford sebagai Gabenor Negeri- Negeri Selat dan Pesuruhjaya Tinggi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1929. Beliau hanya membenarkan guru sekolah Cina dilantik daripada kalangan mereka yang lahir di Tanah Melayu. Selain itu, beliau melarang penggunaan buku teks yang mengandungi bahan anti-British. Beliau juga menambahkan dua orang penolong pengarah dan lima orang penyelia untuk mengawal selia sekolah Cina. Beliau menutup kira-kira 300 buah sekolah Cina yang melanggari Enakmen Pendaftaran Sekolah dan menggunakan alasan kemelesetan ekonomi untuk menarik balik bantuan modal kepada sekolah Cina.

Di samping itu, beliau juga berkehendakkan semua kanak-kanak yang ibu bapa mereka memilih untuk menetap di Tanah Melayu memasuki sekolah rendah yang mengajar dalam bahasa Melayu. Dasar Sir Cecil Clementi yang berteraskan kepentingan orang Melayu ini dianggap oleh masyarakat Cina sebagai satu ancaman terhadap kepentingan mereka di Tanah Melayu.

Namun, selepas Sir Cecil Clementi bersara pada tahun 1934, pengganti beliau, Sir Shenton Thomas, memulihkan semula pemberian bantuan modal kepada sekolah Cina disebabkan oleh kesedaran British terhadap kesukaran untuk memaksa ibu bapa Cina menghantar anak mereka ke sekolah Melayu. British juga keberatan untuk membelanjakan sejumlah wang yang besar untuk membina sekolah Inggeris bagi menampung keperluan pendidikan orang Cina. Justeru, mereka berpendapat bahawa adalah lebih baik untuk melaksanakan dasar yang lebih terbuka terhadap sekolah Cina.

Peningkatan Bilangan Sekolah dan Pelajar Cina

Kedudukan sekolah Cina di Negeri-Negeri Selat dan Negeri- Negeri Melayu Bersekutu semakin kukuh dari tahun 1921 hingga tahun 1937. Sehingga tahun 1938, masyarakat Cina telah menubuhkan 996 buah sekolah rendah Cina dan 36 buah sekolah menengah Cina di Tanah Melayu. Walaupun bilangan sekolah menengah Cina tidak cukup besar untuk menampung permintaan pendidikan menengah semua kanak-kanak Cina, ia merupakan satu peningkatan yang memberangsangkan berbanding bilangan sekolah menengah Cina pada tahun 1920-an.

Sejak sekolah menengah Cina pertama, iaitu Sekolah Menengah Chung Ling (钟灵中学) ditubuhkan pada pada 20 Januari 1923 , tidak banyak sekolah menengah Cina lain yang ditubuhkan oleh masyarakat Cina. Beberapa buah sekolah menengah Cina yang ditubuhkan pada masa itu termasuk Sekolah Menengah Yuk Choy (育才中学) pada tahun 1924, Sekolah Menengah Confucian (尊孔中学) pada tahun 1924, Sekolah Menengah Zhong Hua (中华中学) pada tahun 1924, Sekolah Menengah Kuen Cheng (坤成中学) pada tahun 1925 dan Sekolah Menengah Pay Fong (培风中学) pada tahun 1925.

Nilai mobiliti pendidikan Cina kemudian bertambah baik pada tahun 1930-an apabila sekurang-kurangnya 10 buah sekolah menengah Cina menawarkan kelas menengah atas. Antara sekolah tersebut termasuk Sekolah Menengah Chung Ling dan Sekolah Menengah Confucian menubuhkan kelas menengah atas pada tahun 1931 dan tahun 1935. Perkembangan ini telah memperkukuh kedudukan pendidikan Cina di Tanah Melayu sehingga bilangan pelajar Cina yang belajar di sekolah Cina jauh melebihi bilangan pelajar Cina yang belajar di sekolah Inggeris, biarpun sekolah Inggeris menawarkan peluang mobiliti sosial yang terbaik kepada pelajar.

Pada tahun 1930, nisbah pelajar Cina yang belajar di sekolah Inggeris dan sekolah Cina di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu ialah 28.5% berbanding 71.5%. Nisbah ini menjadi 17.6% berbanding 82.4% pada tahun 1937 . Pada tahun 1938, sejumlah 91,534 orang pelajar Cina belajar di sekolah Cina di Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu. Sehingga tahun 1946, sudah terdapat sejumlah 1,078 buah sekolah Cina dengan dihadiri seramai 163,303 orang pelajar.

Bilangan sekolah, pelajar dan guru Cina di Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (1921–1937)
Tahun	Bilangan sekolah	Bilangan pelajar	Bilangan guru
1921	252	-	589
1922	351	-	980
1923	537	-	1,362
1924	476	27,476	1,257
1925	643	33,662	1,390
1926	665	36,380	1,493
1927	675	40,760	1,637
1928	691	43,961	1,806
1929	716	46,911	1,900
1930	746	46,367	1,980
1931	657	39,662	1,867
1932	669	41,143	1,929
1933	731	47,231	2,131
1934	766	54,618	2,334
1935	824	62,014	2,530
1936	860	70,483	2,730
1937	933	79,993	3,115

Perang Dunia Kedua

Walau bagaimanapun, perkembangan pendidikan Cina di Tanah Melayu terbantut semasa Pendudukan Jepun dari Februari 1942 hingga September 1945. Jepun mengharamkan penggunaan bahasa Cina sebagai bahasa pengantar sekolah sepanjang pendudukannya di Tanah Melayu. Malahan, bermula dari Mac 1944, pengajaran bahasa Cina sebagai mata pelajaran turut diharamkan oleh Jepun. Tindakan keras Jepun ini menyebabkan banyak sekolah Cina ditutup.

Semasa pendudukan Jepun, tentera Jepun segera menutup sebahagian besar sekolah Cina, melarang pengajaran dalam bahasa Cina dan mewajibkan penggunaan bahasa Jepun dalam pendidikan. Banyak bangunan sekolah diambil alih sebagai berek tentera atau digunakan untuk tujuan ketenteraan yang lain. Buku-buku berbahasa Cina diharamkan dan dimusnahkan. Oleh sebab kebanyakan bahan pengajaran sekolah Cina berasal dari China, tentera Jepun menganggapnya sebagai bahan propaganda anti-Jepun dan melarang penyebarannya. Dalam masa yang sama, sekolah-sekolah dipaksa menggunakan bahasa Jepun sebagai bahasa pengantar bagi melaksanakan dasar asimilasi budaya.

Sekolah Cina yang masih beroperasi sebenarnya berfungsi sebagai sekolah Jepun. Pada tahun 1930-an, orang Cina di Tanah Melayu telah membantah pencerobohan Jepun ke atas wilayah Manchuria di China dan melancarkan gerakan anti-Jepun di Tanah Melayu. Selain itu, mereka juga melancarkan kempen pungutan dana untuk mengisi Tabung Bantuan China bagi membantu kerajaan Kuomintang (KMT) yang cuba menangkis pencerobohan Jepun. Oleh sebab itu, Jepun menganggap masyarakat Cina sebagai ancaman dan bertindak kejam terhadap mereka.

Di bawah pemerintahan tentera Jepun, guru dan pelajar sekolah Cina menjadi sasaran penindasan. Ramai guru ditangkap, diseksa, malah dihukum bunuh kerana disyaki menyokong gerakan anti-Jepun. Khususnya dalam Operasi “Sook Ching”(Gerakan Pembersihan Kaum Cina, 肃清), menyebabkan ramai guru dibunuh atau dipenjarakan.

Guru dan pelajar di Sekolah Menengah Chung Ling juga tidak terkecuali. Pada tahun 1942, tentera Jepun melancarkan operasi penindasan di Pulau Pinang, mengakibatkan beberapa orang pelajar Sekolah Menengah Chung Ling ditangkap kerana disyaki mempunyai kaitan dengan gerakan anti-Jepun^[42]. Sebahagian daripada mereka mengalami penyeksaan kejam ketika dalam tahanan dan akhirnya dihukum bunuh oleh tentera Jepun. Pembunuhan ini menjadikan Sekolah Menengah Chung Ling sebagai salah satu contoh paling ketara tentang penderitaan pendidikan Cina semasa pendudukan Jepun dan peristiwa ini dikenang oleh masyarakat Cina selepas perang.

Meskipun berdepan dengan penindasan yang teruk, sebahagian sekolah Cina masih meneruskan pengajaran secara rahsia melalui kelas tersembunyi. Sebilangan keluarga juga memilih untuk mendidik anak-anak mereka di rumah bagi memastikan warisan bahasa Cina terus berkekalan.

Perkembangan pendidikan Cina yang terbantut sepanjang pendudukan Jepun telah dapat dipulihkan menerusi usaha gigih masyarakat Cina selepas Jepun berundur dari Tanah Melayu. Selepas perang, dengan kekalahan tentera Jepun, sekolah Cina segera dipulihkan. Para pendidik dan masyarakat bekerjasama untuk menghidupkan kembali pendidikan bahasa Cina serta mengimport bahan pengajaran baharu dari China bagi menampung kekurangan yang berlaku semasa perang. Menurut akhbar Cina pada ketika itu, bilangan murid-murid Cina yang mendaftar di sekolah Cina hampir mencecah 100%.

Bilangan Sekolah Cina di Tanah Melayu dari tahun 1946-1957
Tahun	Bilangan Sekolah Cina	Bilangan Murid
1946	1,105	172,101
1947	1,338	193,340
1948	1,364	189,230
1949	1,338	202,769
1950	1,319	216,465
1951	1,171	206,343
1952	1,203	239,356
1953	1,214	250,881
1954	1,236	252,312
1955	1,276	277,454
1956	1,325	320,168
1957	1,347	391,667

Walau bagaimanapun, dengan kembalinya British, sekolah Cina sekali lagi menjadi sasaran British. Orientasi sekolah Cina yang berteraskan etos China telah diubah oleh British. Sebenarnya sejak tahun 1928, British telah cuba mengubah orientasi sekolah Cina ini, namun pelajar sekolah Cina tetap lebih banyak mempelajari hal-hal berkenaan dengan China daripada Tanah Melayu. Hal ini berpunca daripada buku teks sekolah Cina yang rata-rata diterbitkan oleh penerbit di China. Buku teks tersebut tidak banyak menyentuh konteks tempatan. Sebaliknya, sebahagian besar buku teks tersebut berfokus kepada sejarah, geografi dan kebudayaan China. Hal ini menyebabkan kurikulum sekolah Cina berteraskan etos China.

Usaha untuk menyemak buku teks sekolah Cina agar isi kandungannya lebih sesuai dengan konteks tempatan hanya bermula pada tahun 1948 dengan tertubuhnya sebuah jawatankuasa yang terdiri daripada pegawai jabatan pelajaran, guru dan guru besar sekolah Cina. Usaha ini dipergiat pada tahun 1952 dengan tertubuhnya dua buah jawatankuasa baru iaitu Jawatankuasa Buku Teks Umum yang bertanggungjawab untuk menghasilkan buku berorientasikan konteks tempatan dan Jawatankuasa Penasihat Guru-Guru Cina yang bertanggungjawab untuk menyemak semula sukatan bagi menentukan kesesuaiannya dengan keadaan tempatan. Justeru, menerusi rombakan orientasi kurikulum sekolah Cina ini, British telah dapat menyekat hubungan rapat antara sekolah Cina dengan perkembangan sosiobudaya dan politik China.

Selepas Kemerdekaan

Selepas kemerdekaan, kerajaan Persekutuan menerima pakai Penyata Razak 1956 dan Laporan Abdul Rahman Talib 1960, yang membawa kepada Akta Pelajaran 1961. Akta ini menetapkan dasar pendidikan kebangsaan yang berpaksikan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama, memberi cabaran besar kepada pendidikan Cina. Perubahan ini menyebabkan sistem pendidikan Cina terbahagi kepada dua kategori utama: Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan (SMJK), yang menerima bantuan kerajaan dan mengadaptasi kurikulum kebangsaan dengan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama, serta Sekolah Menengah Persendirian Cina (SMPC), yang mengekalkan kurikulum berasaskan bahasa Cina tetapi beroperasi secara swasta tanpa bantuan kewangan daripada kerajaan.

Kebuntuan Perkembangan Sekolah Menengah Cina

Pertukaran Status Sekolah Menengah Cina

Penetapan bahasa rasmi Persekutuan Tanah Melayu sebagai bahasa pengantar peperiksaan awam dianggap oleh pendidik Cina sebagai pelaksanaan Laporan Razak yang cuba menukarkan aliran sekolah menengah Cina. Walau bagaimanapun, percubaan ini tidak membuahkan hasil kerana tidak ada sekolah menengah Cina yang menukarkan alirannya semata-mata untuk menyediakan pelajarnya menduduki peperiksaan awam. Susulan itu, kerajaan Perikatan merangka satu strategi baru untuk merealisasikan hasrat Laporan Razak agar semua pelajar sekolah menengah menduduki peperiksaan awam yang sama demi mewujudkan satu sistem pendidikan menengah yang seragam di Persekutuan Tanah Melayu.

Strategi baru ini membabitkan penggunaan bantuan kewangan kerajaan sebagai habuan kepada sekolah menengah Cina untuk mengakuri hasrat Laporan Razak ini. Ia terkandung dalam satu kenyataan yang diumumkan oleh Jabatan Pelajaran pada 27 Disember 1956 berhubung dengan penetapan 20 syarat kepada sekolah menengah Cina yang ingin bertukar kepada SMJK yang diberikan bantuan penuh kewangan kerajaan. Syarat ke-18 ada menyebut bahawa sekolah menengah Cina tersebut perlu menyelaraskan kurikulumnya untuk membolehkan pelajarnya menduduki peperiksaan LCE pada tahun ketiga persekolahan menengah. Memandangkan peperiksaan LCE dijalankan dalam bahasa Inggeris, maka sekolah menengah Cina perlu menukarkan alirannya untuk memenuhi syarat ini. Strategi ini akhirnya telah menyebabkan sekolah menengah Cina Chung Ling, sebuah sekolah menengah Cina ternama di Pulau Pinang menjadi sekolah menengah Cina pertama di negara ini yang menukarkan status kepada SMJK.

Seawal tahun 1953, Sekolah Menengah Chung Ling sudah mengemukakan permohonan kepada British agar diberikan bantuan kewangan kerajaan yang setara dengan sekolah Inggeris. Permohonan ini dibuat kerana pihak sekolah lebih mementingkan pengajaran dan pembelajaran dalam bahasa Inggeris yang selaras dengan kehendak British. Ia mengamalkan dasar dwibahasa iaitu bahasa Cina dan bahasa Inggeris dalam proses pengajaran dan pembelajarannya. Dasar ini diasaskan oleh David Chen semasa beliau menerajui sekolah tersebut dari tahun 1931 hingga tahun 1952 dan dipengaruhi latar belakang pendidikan beliau yang memiliki ijazah dalam bidang pendidikan.

Penekanan Sekolah Menengah Chung Ling terhadap bahasa Inggeris adalah untuk memastikan agar pelajarnya dapat menduduki peperiksaan Cambridge School Certificate. David Chen (陈充恩) sememangnya berikhtiar untuk menjadikan kedudukan sekolah yang diterajuinya itu setaraf dengan sekolah Inggeris. Beliau berharap, dengan menduduki peperiksaan tersebut, pelajar Sekolah Menengah Chung Ling akan mempunyai peluang melanjutkan pelajaran ke universiti aliran Inggeris seperti pelajar sekolah Inggeris dan selanjutnya membolehkan mereka menceburi bidang kerjaya yang tidak terbuka kepada pelajar daripada sekolah-sekolah menengah Cina lain. Pada tahun 1946, sudah ada pelajar lepasan sekolah ini yang menjadi jurutera, doktor dan profesor.

Keputusan ini bukan sahaja mencetuskan perasaan tidak puas hati dalam kalangan pelajar dan guru sekolah tersebut, malahan pelajar sekolah berhampiran, sehingga mencetuskan kekecohan di kawasan sekolah. Perasaan tidak puas hati ini disebabkan oleh penetapan bahasa rasmi sebagai bahasa pengantar peperiksaan awam LCE dan juga penetapan had umur yang hanya membenarkan pelajar dalam umur antara 14 tahun hingga 19 tahun sahaja dibenarkan belajar di sekolah menengah.

Pada 18 Julai 1955, pemimpin pelajar sekolah tersebut mengemukakan satu memorandum kepada Ong Keng Seng menyeru beliau agar memastikan pihak sekolah berdiri sebarisan dengan sekolah-sekolah menengah Cina lain dalam menangani masalah kesuntukan kewangan. Mereka mengkhuatiri tindakan pihak sekolah ini akan menjejaskan kepentingan pendidikan Cina di Persekutuan Tanah Melayu. Di samping itu, mereka menolak penerimaan bantuan penuh kewangan kerajaan yang disertakan dengan syarat dan menyatakan kerelaan untuk menanggung kenaikan yuran sekolah bagi meringankan beban kewangan sekolah. Perasaan tidak puas hati ini terus bergelora dan menyebabkan keadaan sekolah tidak terkawal. Beberapa orang pemimpin pelajar ditahan oleh pihak polis yang diminta oleh pihak sekolah untuk meredakan keadaan sekolah. Mereka kemudian dipecat oleh pihak sekolah.

Guru Sekolah Menengah Chung Ling juga tidak berpuas hati dengan tindakan pihak sekolah untuk memohon bantuan penuh kewangan kerajaan. Pada 28 Ogos 1955, mereka menyerahkan satu memorandum kepada lembaga pengurus sekolah yang mendesak agar memberhentikan permohonan tersebut. Pada masa yang sama, Jiao Zong dan Jawatankuasa Pusat Pendidikan Cina MCA juga menyeru Ong Keng Seng agar tidak berunding secara persendirian dengan kerajaan untuk mendapatkan bantuan penuh kewangan kepada sekolah. Hal ini kerana sejak tahun 1953 lagi, Jawatankuasa Pusat Pendidikan Cina MCA telah terlibat dalam rundingan dengan British untuk menggandakan bantuan kewangan kerajaan kepada sekolah menengah Cina tanpa disertakan dengan sebarang syarat. Walau bagaimanapun, desakan dan seruan ini tidak diendahkan oleh lembaga pengurus Sekolah Menengah Chung Ling.

Walaupun lembaga pengurus sekolah ini mengeluarkan kenyataan yang menegaskan bahawa penerimaan bantuan penuh kewangan kerajaan adalah tanpa syarat dan tidak akan menjejaskan status sekolah sebagai sekolah menengah Cina, tetapi kenyataan ini tidak dapat menangkis kerisauan pelajar terhadap pertukaran status sekolah. Mereka mengecam Waung Yoong Nien (汪永年) sebagai pengkhianat pendidikan Cina kerana bersubahat dengan lembaga pengurus sekolah berkenaan permohonan bantuan penuh kewangan kerajaan. Pada 23 November 1956, kira-kira 1,000 orang pelajar bertindak untuk memulaukan kelas bagi memprotes keputusan sekolah menerima bantuan penuh kewangan kerajaan. Keadaan sekolah menjadi huru-hara apabila tindakan pelajar tidak dapat dikawal oleh pihak sekolah. Pihak polis sekali lagi terpaksa campur tangan dan sekolah ditutup selama 21 hari atas arahan Menteri Pelajaran.

Pada 24 November 1956, Menteri Pelajaran, Dato' Abdul Razak Hussein, mengadakan lawatan ke sekolah tersebut untuk meninjau keadaan di situ. Lawatan ini jelas menunjukkan bahawa sekolah tersebut sudah terletak di bawah kawalan kerajaan susulan penerimaan bantuan penuh kewangan kerajaan. Pada 5 Disember 1956, lembaga pengurus sekolah mengadakan mesyuarat untuk mengecam pelajar yang memulaukan kelas. Mesyuarat ini menyeru para guru agar menyokong keputusan lembaga pengurus untuk menerima bantuan penuh kewangan kerajaan. Dua orang guru dipecat oleh pihak sekolah kerana tidak menyokong keputusan ini. Selain itu, 69 orang pelajar turut dipecat kerana terlibat dalam peristiwa memulaukan kelas. Walau bagaimanapun, pemecatan 16 orang pelajar kemudian dibatalkan selepas ibu bapa mereka merayu kepada pihak sekolah.

Isu penerimaan bantuan penuh kewangan kerajaan berbangkit semula di Sekolah Menengah Chung Ling apabila kerajaan Perikatan mengumumkan 20 syarat yang dikenakan kepada sekolah menengah Cina yang menerima bantuan penuh kewangan kerajaan pada 27 Disember 1956. Syarat ini antaranya termasuk pertukaran status sekolah menengah Cina kepada SMJK. Pengumuman ini mempersengit perasaan tidak puas hati dalam kalangan pelajar sekolah tersebut yang merasakan diri mereka seolah-olah diperdaya oleh lembaga pengurus sekolah yang sebelum ini memberikan jaminan kepada mereka bahawa penerimaan bantuan penuh kewangan kerajaan adalah tanpa syarat.

Keadaan sekolah sekali lagi menjadi kecoh pada 2 April 1957 apabila pelajar mengadakan demonstrasi serta memulaukan kelas dan peperiksaan penggal bagi membantah keputusan sekolah untuk menerima bantuan penuh kewangan kerajaan yang menyebabkan pertukaran statusnya. Pada 3 April 1957, seorang pemimpin pelajar menulis cogan kata yang berbunyi, “Cintai Bahasa Cina Kita, Cintai Chung Ling Kita,"(爱吾华文，爱吾锺灵) dengan darah jarinya di atas sebuah sepanduk sebagai bantahan. Tindakan ini menyemarakkan semangat pelajar untuk meneruskan demonstrasi serta memulaukan kelas dan peperiksaan penggal. Kekecohan di Sekolah Menengah Chung Ling berlarutan sehingga 4 April 1957.

Sehubungan itu, pihak sekolah mengambil tindakan keras untuk menutup premis sekolah buat sementara waktu serta memecat 10 orang pemimpin pelajar bagi menangani kekecohan tersebut. Nasib yang menimpa pemimpin-pemimpin pelajar ini membangkitkan perasaan simpati pelajar daripada tiga buah sekolah menengah Cina berhampiran, iaitu Sekolah Menengah Han Chiang (韩江中学), Sekolah Menengah Chung Hwa Confucian (孔圣庙中华中学) dan Sekolah Menengah Perempuan China (槟华女子中学). Mereka turut mengadakan demonstrasi untuk memberikan sokongan moral kepada pemimpin pelajar tersebut. Seperti Sekolah Menengah Chung Ling, ketiga-tiga buah sekolah ini juga ditutup buat sementara waktu.

Penerimaan bantuan penuh kewangan kerajaan menjadikan Sekolah Menengah Chung Ling sebagai SMJK pertama di Persekutuan Tanah Melayu. Pertukaran status ini menyebabkan sekolah ini kehilangan autonomi dan diletakkan di bawah kawalan kerajaan. Biarpun pertukaran status ini tidak banyak menjejaskan proses pengajaran dan pembelajarannya, namun bagi pendidik Cina, mereka amat bimbang sekiranya sekolah- sekolah menengah Cina lain akan mengikut jejak langkah ini. Kebimbangan mereka menjadi kenyataan apabila dua buah sekolah menengah Cina, iaitu Sekolah Menengah Chan Wa (振华中学) dan Sekolah Menengah Hua Qiao (华侨中学), turut memohon bantuan penuh kewangan kerajaan dan bertukar kepada SMJK. Perkembangan sekolah menengah Cina yang dihimpit oleh masalah pertukaran aliran, penetapan bahasa rasmi sebagai bahasa pengantar peperiksaan awam dan had umur pelajar akhirnya telah mencetuskan peristiwa pemulauan kelas yang berlaku secara besar-besaran di seluruh negara pada 14 November 1957. Peristiwa ini bermula di Pulau Pinang dan kemudian merebak ke Kuala Lumpur, Ipoh, Batu Gajah, Kampar, Johor Bahru, Muar dan Batu Pahat.

Pendidik Cina juga terdesak untuk menyelesaikan masalah pertukaran aliran sekolah menengah Cina. Memandangkan penetapan bahasa rasmi sebagai bahasa pengantar peperiksaan awam merupakan sebab utama sekolah menengah Cina yang menerima bantuan penuh kewangan kerajaan terpaksa menukarkan bahasa pengantarnya, maka mereka cuba mendesak kerajaan agar menggugurkan penetapan ini. Walau bagaimanapun, kerajaan bertegas dengan pendirian bahawa peperiksaan awam perlu dijalankan dalam bahasa rasmi. Lagipun, bahasa pengantar peperiksaan awam merupakan sebahagian daripada dasar pendidikan penting yang tidak boleh dikompromikan.

Di negeri Johor, Sekolah Menengah Foon Yew (宽柔中学) pada tahun 1958 mengemukakan keputusannya iaitu tidak menerima bantuan penuh kewangan kerajaan bagi mempertahankan budaya Cina, kuasa autonomi lembaga pengurus dan tradisi sekolah Cina. Sekolah Menengah Foon Yew, sebuah sekolah menengah Cina ternama di Johor Bahru, merupakan sekolah menengah Cina pertama yang menyatakan secara terbuka pendiriannya untuk tidak menerima bantuan penuh kewangan kerajaan.

Namun, berita ini melegakan pendidik Cina hanya buat seketika kerana perkembangan selanjutnya menunjukkan bahawa kerajaan telah bertindak tegas untuk menyemak semula sistem pendidikan menengah di negara ini menerusi penggubalan Laporan Rahman Talib pada tahun 1960 dan Akta Pelajaran 1961 demi merealisasikan hasrat Laporan Razak untuk menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan kebangsaan negara ini.

Laporan Rahman Talib

Kedudukan sekolah menengah Cina terus menjadi tidak menentu dengan tergubalnya Laporan Rahman Talib pada tahun 1960. Laporan ini digubal oleh Jawatankuasa Rahman Talib yang ditubuhkan oleh kerajaan Perikatan pada Februari 1960 untuk menyemak semula pelaksanaan Laporan Razak. Laporan Rahman Talib diluluskan oleh parlimen pada 12 Ogos 1960.

Jawatankuasa Rahman Talib berpendapat bahawa kewujudan satu sistem pendidikan kebangsaan yang boleh diterima oleh seluruh rakyat di negara ini, seperti yang dicadangkan oleh Laporan Razak, telah dipenuhi dengan terlaksananya sistem pendidikan rendah pelbagai aliran bahasa pengantar yang dibiayai wang kerajaan. Menurut jawatankuasa ini, sudah memadai untuk memenuhi tuntutan bahasa dan budaya semua kaum di negara ini dengan adanya sistem sekolah rendah yang diajar dalam empat jenis bahasa pengantar iaitu bahasa Melayu, bahasa Inggeris, bahasa Cina dan bahasa Tamil. Oleh itu, jawatankuasa ini hanya merestui dasar kepelbagaian bahasa dilaksanakan pada peringkat sekolah rendah.

Pada peringkat sekolah menengah, pelaksanaan dasar keseragaman bahasa perlu lebih diutamakan. Sistem pendidikan menengah yang mempersengit perbezaan bahasa dan kaum dan dibiayai wang kerajaan dianggap tidak secocok dengan tujuan untuk menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan bagi memupuk kesedaran kebangsaan dalam kalangan pelajar. Susulan itu, jawatankuasa ini mencadangkan sistem pendidikan menengah di negara ini dijalankan dalam bahasa rasmi negara dengan tujuan akhir untuk menjadikan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama.

Walau bagaimanapun, sistem pendidikan menengah ini membenarkan mata pelajaran bahasa dan kesusasteraan diajar menerusi bahasa-bahasa pengantar lain bagi memenuhi tuntutan bahasa dan budaya orang Cina dan orang India. Untuk merealisasikan tujuan akhir ini, ia seterusnya mencadangkan sistem bantuan separa kewangan kerajaan kepada sekolah menengah diberhentikan. Sebaliknya, sekolah menengah hanya akan dibezakan mengikut sekolah bantuan penuh kewangan kerajaan dan sekolah persendirian tanpa bantuan kewangan kerajaan.

Sekolah menengah bantuan penuh kerajaan terdiri daripada SMK dan SMJK yang menggunakan satu daripada dua bahasa rasmi negara ini sebagai bahasa pengantar utama di samping membenarkan pengajaran bahasa-bahasa lain sebagai mata pelajaran bahasa. Sekolah yang tidak menggunakan bahasa rasmi sebagai bahasa pengantar utama sekolah tidak akan layak menerima bantuan penuh kewangan kerajaan dan perlu wujud sebagai sekolah menengah persendirian atau Duzhong (独中) tanpa bantuan kerajaan.

Sistem Pendidikan Cina Masa Kini

Menurut Kementerian Pendidikan Malaysia, hanya Sekolah Jenis Kebangsaan Cina (SJKC) dan Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan Cina (SMJK/SMJKC) merupakan sekolah di bawah kawalan KPM yang layak menerima peruntukan kerajaan, manakala Sekolah Menengah Persendirian Cina (SMPC) dikategorikan sebagai sekolah swasta dan tidak menerima bantuan kerajaan.

Setakat tahun 2025, terdapat 1,304 buah Sekolah Jenis Kebangsaan Cina^[43] (SJKC, 国民型华文小学), 81 buah Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan Cina (SMJK, 国民型华文中学), 64 buah Sekolah Menengah Persendirian Cina (SMPC, 华文独立中学), dan 3 buah institusi pengajian tinggi yang ditubuhkan oleh masyarakat Cina (Kolej Han Chiang Pulau Pinang, Kolej New Era Selangor, dan Kolej Selatan Johor)

SJKC

Sekolah Jenis Kebangsaan Cina (SJKC, 国民型华文小学) merupakan institusi pendidikan rendah dalam sistem pendidikan kebangsaan Malaysia yang menggunakan bahasa Cina sebagai medium pengantar utama. Sebagai sekolah bantuan kerajaan, SJKC beroperasi di bawah pentadbiran Kementerian Pendidikan Malaysia.

Sistem pendidikan SJKC mengimplementasikan Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) Semakan 2017 yang sama dengan Sekolah Kebangsaan, dengan perbezaan utama dalam bahasa pengantar untuk mata pelajaran teras. Matematik, Sains dan mata pelajaran lain diajar dalam bahasa Cina, manakala bahasa Melayu dan Inggeris diajar sebagai subjek wajib mengikut sukatan kebangsaan. Struktur ini menghasilkan model pendidikan dwibahasa yang efektif.

SJKC juga menerima kemasukan pelajar pelbagai kaum walaupun majoriti muridnya berbangsa Cina. Data terkini menunjukkan peningkatan penyertaan pelajar bumiputera, terutamanya di kawasan bandar. Taburan geografi SJKC meliputi 1,303 buah sekolah di seluruh negara, dengan kepadatan tertinggi di negeri-negeri seperti Pulau Pinang, Selangor dan Johor.

Dari perspektif pentadbiran, SJKC mematuhi sepenuhnya garis panduan Kementerian Pendidikan Malaysia dalam aspek pengurusan sekolah, penilaian pembelajaran, dan pelaksanaan peperiksaan awam. Guru-guru di SJKC dilantik melalui sistem penempatan guru kebangsaan, dengan keperluan khusus untuk penguasaan bahasa Cina sebagai kelayakan tambahan.

Model pendidikan SJKC telah melahirkan graduan yang menguasai multilingualisme dengan efektif, menggabungkan kemahiran dalam bahasa Cina, Melayu dan Inggeris. Keunikan sistem ini terus menarik minat ibu bapa dari pelbagai kaum yang mengutamakan pendidikan dwibahasa yang kukuh untuk anak-anak mereka.

Negeri	Bilangan SJKC
Sarawak	222
Johor	218
Perak	185
Selangor	116
Pulau Pinang	90
Sabah	83
Negeri Sembilan	82
Kedah	89
Pahang	75
Melaka	65
Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur	42
Kelantan	15
Terengganu	10
Perlis	10
Labuan	2

SMJK

Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan (SMJK, 国民型华文中学) merupakan institusi pendidikan menengah bantuan kerajaan dalam sistem pendidikan kebangsaan Malaysia yang berkembang daripada sekolah menengah Cina swasta pra-kemerdekaan. Peralihan status ini berlaku pada awal 1960-an apabila sekolah-sekolah menengah Cina menerima bantuan penuh kerajaan dan dimasukkan ke dalam sistem pendidikan kebangsaan sambil mengekalkan beberapa ciri pendidikan vernakular.

Bahasa Melayu berfungsi sebagai bahasa pengantar utama di SMJK selaras dengan Dasar Pendidikan Kebangsaan, manakala bahasa Cina dikekalkan sebagai mata pelajaran wajib di semua tingkatan. SMJK juga menawarkan Program Dwibahasa (DLP) yang membolehkan pengajaran mata pelajaran Sains dan Matematik dalam bahasa Inggeris. Kurikulum yang digunakan ialah KSSM, iaitu kurikulum kebangsaan yang digunapakai di semua sekolah kerajaan dan bantuan kerajaan. Walaubagaimanapun, semua mata pelajaran SPM bagi pelajar SMJK adalah dijawab dalam bahasa Melayu, kecuali bagi mata pelajaran Bahasa Cina.

SMJK tidak menggunakan silibus atau buku teks dari China, Taiwan, mahupun Hong Kong. SMJK juga tidak menawarkan peperiksaan Unified Examination Certificate (UEC), yang hanya dilaksanakan di Sekolah Menengah Persendirian Cina. Semua kandungan pengajaran dan peperiksaan SMJK adalah selaras dengan sistem pendidikan Malaysia dan ditentukan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Oleh itu, SMJK tidak berkiblatkan mana-mana sistem pendidikan luar negara.

Struktur pentadbiran SMJK menggabungkan unsur kerajaan dan komuniti. Kementerian Pendidikan Malaysia melantik pengetua dan menyediakan peruntukan asas, manakala Lembaga Pengelola Sekolah (LPS) yang dianggotai wakil komuniti memainkan peranan dalam aspek pengurusan tertentu. Model pentadbiran ini membolehkan SMJK mengekalkan hubungan erat dengan komuniti asal sambil memenuhi keperluan sistem pendidikan kebangsaan.

Sehingga tahun 2025, terdapat 81 buah SMJK di seluruh Malaysia, dengan taburan tertumpu di negeri-negeri utara yang mempunyai sejarah penubuhan sekolah Cina yang kukuh seperti Pulau Pinang, Perak dan Kedah. Walaupun bilangannya terhad berbanding dengan Sekolah Menengah Kebangsaan, SMJK terus mencatat prestasi akademik yang membanggakan dan menjadi pilihan ramai ibu bapa yang menghargai pendidikan berkualiti dalam persekitaran multilingual.

SMJK memainkan peranan penting dalam sistem pendidikan Malaysia sebagai contoh kejayaan integrasi antara pendidikan vernakular dan kebangsaan. Sekolah-sekolah ini berjaya mengekalkan identiti asal tanpa mengabaikan prinsip sistem pendidikan kebangsaan, menghasilkan graduan yang menguasai pelbagai bahasa dan berdaya saing di peringkat nasional serta antarabangsa.

Negeri	Bilangan SMJK
Perak	17
Pulau Pinang	12
Sarawak	10
Sabah	8
Pahang	7
Selangor	5
Melaka	5
Negeri Sembilan	4
Kedah	4
Johor	3
Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur	2
Kelantan	2
Terengganu	1
Perlis	1

SMPC

Sekolah Menengah Persendirian Cina (SMPC, 华文独立中学) merupakan sekolah menengah swasta yang beroperasi di luar sistem pendidikan kebangsaan Malaysia. Sekolah ini ditubuhkan dan dikendalikan oleh badan bukan kerajaan, kebanyakannya diselia oleh gabungan pertubuhan pendidikan Cina, termasuk Dong Zong dan Jiao Zong. Tidak seperti Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan (SMJK), sekolah ini tidak menerima bantuan kewangan atau pentadbiran daripada kerajaan, dan bergantung sepenuhnya kepada yuran pelajar serta sumbangan masyarakat untuk pembiayaan operasi dan pembangunan.

Bahasa pengantar utama di SMPC ialah bahasa Cina, dengan beberapa mata pelajaran turut ditawarkan dalam bahasa Melayu dan bahasa Inggeris. SMPC tidak menggunakan kurikulum nasional seperti yang ditetapkan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia, sebaliknya mengguna pakai kurikulum dalaman yang berasaskan sistem peperiksaan Unified Examination Certificate (UEC). Peperiksaan UEC dikendalikan secara bebas dan diiktiraf oleh banyak universiti luar negara, terutamanya di Taiwan, China, Hong Kong, Singapura, Australia, Kanada, Jepun, Korea Selatan, dan United Kingdom.

SMPC menerima kemasukan pelajar dari pelbagai latar belakang, namun majoritinya terdiri daripada pelajar yang telah menamatkan pendidikan rendah di Sekolah Jenis Kebangsaan Cina (SJKC). Sekolah ini beroperasi secara bebas dalam aspek pentadbiran, pelantikan guru, pembangunan kurikulum dan perancangan kegiatan pembelajaran, namun masih tertakluk kepada peraturan asas pendidikan swasta di bawah undang-undang negara.

Terdapat 64 buah SMPC di seluruh Malaysia, dengan kebanyakannya tertumpu di negeri Selangor, Kuala Lumpur dan Johor. Sekolah-sekolah ini memainkan peranan penting dalam mengekalkan kesinambungan pendidikan bahasa Cina dan menawarkan laluan alternatif kepada pelajar yang berminat dalam sistem pendidikan berbilang aliran.

Negeri	Bilangan SMPC
Sarawak	14
Johor	10
Perak	9
Sabah	9
Pulau Pinang	5
Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur	5
Selangor	4
Kedah	3
Negeri Sembilan	2
Pahang	1
Melaka	1
Kelantan	1

Institusi Pengajian Tinggi masyarakat Cina

Institusi pengajian tinggi swasta ini merupakan sebuah badan bukan berasaskan keuntungan yang diasaskan oleh komuniti Cina di Malaysia. Penubuhannya bertujuan untuk menyediakan peluang pendidikan tinggi dalam negara kepada lepasan sekolah menengah, khususnya dalam kalangan masyarakat Cina tanpa perlu melanjutkan pengajian ke luar negara. Penubuhan ini merupakan hasil inisiatif masyarakat dan disokong oleh badan-badan pendidikan serta pertubuhan bukan kerajaan yang memperjuangkan pendidikan bahasa ibunda.

Institusi ini menawarkan program akademik dalam pelbagai bidang termasuk kemanusiaan, sains sosial, perniagaan, teknologi, seni dan perubatan tradisional. Struktur kurikulum memberi penekanan kepada pendekatan pendidikan holistik, pembangunan insaniah, dan pemeliharaan nilai budaya pelbagai kaum. Penggunaan pelbagai bahasa pengantar turut mencerminkan komitmen terhadap pendidikan berbilang bahasa dan budaya.

Institusi ini berdaftar di bawah Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia dan tertakluk kepada pemantauan Agensi Kelayakan Malaysia (MQA) serta peraturan di bawah Akta Institusi Pendidikan Tinggi Swasta 1996. Sebagai sebahagian daripada rangkaian institusi pendidikan masyarakat, ia menyumbang kepada pembangunan modal insan dan pelestarian budaya melalui penyelidikan, khidmat masyarakat, dan pendidikan yang berorientasikan rakyat.

Universiti Selatan

Kolej Universiti Selatan, atau ringkasnya SUC ditubuhkan pada tahun 1990 dan merupakan institusi pengajian tinggi swasta bukan berasaskan untung yang pertama di Malaysia. Matlamat utama penubuhannya ialah bagi membolehkan lepasan sekolah menengah melanjutkan pengajian tinggi di dalam negara tanpa perlu ke luar negara. Pada tahun 1986, Lembaga Pengelola Sekolah Menengah Foon Yew membuat permohonan secara rasmi kepada Kementerian Pendidikan Malaysia untuk menubuhkan sebuah kolej swasta. Setelah mendapat sokongan kuat dari masyarakat Cina, Kementerian Pendidikan Malaysia meluluskan penubuhan Kolej Southern pada tahun 1990. Pada tahun 2012, Kolej Southern mendapat kelulusan daripada Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia untuk dinaik taraf sebagai Universiti Kolej Southern.

Kolej Universiti Selatan terletak di Skudai, Johor Bahru dalam Zon Ekonomi Iskandar Malaysia, dan meliputi kawasan seluas 25 ekar. Kini, kolej ini mempunyai lima fakulti utama:

Fakulti Kemanusiaan dan Sains Sosial
Fakulti Pengurusan Perniagaan
Fakulti Seni dan Reka Bentuk
Fakulti Kejuruteraan Elektrik dan Elektronik
Fakulti Perubatan Tradisional Cina

Dasar pendidikan Universiti Kolej Southern adalah seperti berikut:

Menyesuaikan sistem pendidikan dengan masyarakat berbilang kaum, budaya dan agama di Malaysia.
Menyediakan kursus yang selaras dengan pembangunan perindustrian untuk menyumbang kepada pembangunan sumber manusia negara.
Memperuntukkan kewajipan pembelajaran dua bahasa tambahan selain bahasa pengantar.
Menggalakkan budaya akademik dan memperkukuh peranan ahli akademik melalui penyelidikan demi manfaat masyarakat.
Menyediakan pendidikan tinggi kepada golongan pekerja yang tidak mendapat peluang pendidikan tinggi secara berperingkat mengikut keperluan.

Kolej Universiti New Era

Kolej Universiti New Era terletak di Kajang, Selangor, di atas tanah seluas 8.5 ekar. Tanah kampus ini dahulunya dimiliki oleh Sekolah Hua Qiao. Pada tahun 1974, Amanah Harta Sekolah Hua Qiao yang terdiri daripada lapan pertubuhan Cina di Kajang menyewakan tanah tersebut kepada Syarikat Universiti Merdeka untuk menubuhkan sebuah universiti. Permohonan penubuhan Kolej New Era dikemukakan kepada Kementerian Pendidikan Malaysia pada 27 Ogos 1994, dan diluluskan pada 28 Mei 1997. Kolej ini memulakan pengajian secara rasmi pada 1 Mac 1998.

Setelah bertahun-tahun berusaha, Kolej New Era dinaik taraf menjadi Kolej Universiti New Era secara rasmi pada 30 Disember 2016 melalui kelulusan Kementerian Pendidikan Tinggi Malaysia.

Kolej Universiti New Era kini mempunyai tiga fakulti:

Fakulti Perniagaan dan Teknologi
Fakulti Kemanusiaan dan Sains Sosial
Fakulti Media dan Seni

Matlamat pendidikan:

Menyempurnakan sistem pendidikan Cina dan memperluaskan kajian akademik.
Meningkatkan nilai kemanusiaan dan memajukan pendidikan holistik.
Membentuk individu moden untuk pembangunan negara dan masyarakat.

Ciri-ciri utama pendidikan di New Era:

Berpaksikan masyarakat, kembali menyumbang kepada masyarakat.
Bukan berasaskan keuntungan dan bukan milik kerajaan.
Pendidikan pelbagai budaya dan menyeluruh, dengan keutamaan kepada tanggungjawab sosial.
Komitmen terhadap kebebasan akademik dan autonomi pelajar.
Pembangunan seimbang antara intelektual dan seni.
Penekanan terhadap pembangunan sains dan teknologi.

Pada September 2001, bangunan akademik dan asrama baharu dirasmikan. Pada Julai 2002, Syarikat Hong Leong menyumbangkan 100 ekar tanah di Sepang untuk dijadikan kampus kedua.

Kolej Universiti Komunikasi Han Chiang

Kolej Universiti Komunikasi Han Chiang merupakan institusi pengajian tinggi swasta bukan berasaskan keuntungan yang pertama di kawasan utara Semenanjung Malaysia. Kolej ini terletak di Pulau Pinang. Penubuhannya bermula dengan Kelas Kewartawanan Han Chiang yang diperkenalkan pada akhir tahun 1970-an oleh Sekolah Menengah Han Chiang. Dari tahun 1978 hingga 1988, kelas tersebut telah melahirkan ramai pengamal media di Malaysia.

Pada 8 April 1998, kelas tersebut dinaik taraf menjadi Institut Komunikasi Han Chiang, menawarkan kursus diploma dalam kewartawanan dan penyiaran. Memandang kepada peningkatan permintaan terhadap pendidikan tinggi dan keperluan tenaga kerja profesional, Lembaga pengelola sekolah Han Chiang memutuskan untuk menubuhkan institusi pendidikan tinggi yang menyediakan pendidikan lebih pelbagai. Kolej Han Chiang kemudiannya ditubuhkan dan secara rasmi pada 13 Julai 1999.

Pada 28 Oktober 2006, Han Chiang menubuhkan Pusat Berita Televisyen Han Chiang (HCTV), yang menjadi sebahagian daripada Fakulti Komunikasi Massa. Tujuan penubuhannya adalah untuk memberi peluang kepada pelajar untuk menghasilkan rancangan TV dan menjalankan liputan berita. Hasil kerja ini disiarkan melalui platform dalam talian HanTV News, menjadikan Han Chiang sebagai kolej swasta pertama di Malaysia yang memiliki saluran TV dan portal berita dalam talian.

Pada November 2014, Kementerian Pendidikan Malaysia secara rasmi meluluskan peningkatan taraf kolej ini sebagai kolej universiti dan dinamakan sebagai Kolej Universiti Komunikasi Han Chiang, menjadikannya sebagai universiti kolej pertama di Malaysia yang memfokuskan kepada bidang media. Dengan ini, Sekolah Han Chiang menjadi satu-satunya institusi di Malaysia yang menyediakan pendidikan lengkap dari sekolah rendah, menengah sehingga peringkat pengajian tinggi.

Sekolah Cina terus menjadi pilihan utama bagi masyarakat Cina mahupun dari kalangan bukan Cina di Malaysia kerana nilai ekonomi bahasa Cina yang memberi lebih banyak peluang pada masa hadapan, pembelajaran dan pengajaran yang berkualiti tinggi, serta disiplin yang baik dalam kalangan murid. Setakat tahun 2020, terdapat 20% pelajar bukan Cina yang belajar dekat SJKC.

Tahun	Jumlah Murid	Bilangan Murid Bukan Cina	Peratus (%)
1989	567,803	17,309	3.05
1990	574,919	18,379	3.20
1991	575,108	19,488	3.39
1992	579,285	20,559	3.55
1993	586,469	21,508	3.67
1994	583,825	32,203	5.52
1995	599,500	32,734	5.46
1996	587,221	37,519	6.39
1997	601,891	49,639	8.25
1998	601,155	52,043	8.66
1999	609,673	65,000*	10.66*
2010	612,064	72,443*	11.84
2011	597,036	71,644*	12*
2012	600,931	80,024	13.32
2014	571,315	87,463	15.31
2017	525,603	94,608	18*
2020	511,448	101,011*	19.75

Catatan：* dirujuk kepada anggaran^[44]

Perayaan

Dengan kehadiran besar etnik Cina di seluruh negara, Tahun Baru Cina disambut sebagai cuti umum kebangsaan. 11 negeri dan tiga wilayah persekutuan di negara ini meraikan cuti selama dua hari manakala dua negeri Kelantan dan Terengganu hanya meraikan cuti sehari sahaja. Semasa Tahun Baru Cina, ramai masyarakat Cina yang tinggal di bandar akan berkumpul bersama keluarga, manakala sesetengah yang mempunyai keluarga di luar bandar akan pulang untuk berjumpa. Makan malam tradisional bersama keluarga merupakan aspek penting sambutan, termasuk adat membaling makanan tradisional Yusheng (terutamanya dalam kalangan masyarakat Kantonis). Orang tua biasanya memberikan Angpau kepada yang muda. Pelbagai kuih dan gula-gula disediakan untuk tetamu. Kebanyakan penempatan Cina dan jalan Chinatown akan dihias dengan tanglung berwarna-warni sebelum Tahun Baru. Tarian naga dan Tarian singa akan dipersembahkan bersama letupan mercun dan pertunjukan bunga api sebagai sebahagian daripada sambutan.

Perarakan Chingay juga diadakan sebagai sebahagian daripada perayaan Tahun Baru terutamanya di Johor Bahru dan Pulau Pinang. Beberapa perayaan lain turut diraikan sepanjang tahun termasuk Perayaan Dongzhi, Perayaan Perahu Naga, Perayaan Hantu rayaan Pertengahan Musim Luruh, Perayaan Sembilan Maharaja dan Perayaan Qingming yang berasal dari kepercayaan rakyat Cina dan masyarakat pertanian tradisional. Sepanjang perayaan, terutamanya untuk perayaan utama seperti Tahun Baru Cina, Perayaan Hantu dan Perayaan Pertengahan Musim Luruh, kuil Cina akan menganjurkan aktiviti budaya dan keagamaan. Perayaan Hantu biasanya tidak diraikan oleh kebanyakan kumpulan Dejiao di Malaysia yang berasal terus dari persatuan Dejiao di China; ianya lebih banyak diraikan oleh tiga persatuan Zi di Kuala Lumpur (Zi Fang Ge), Pulau Ketam (Zi Bang Ge) dan Butterworth (Zi Wei Gi) dengan ketiga-tiga persatuan memanggil perayaan ini sebagai Wanyuan Shenghui. Perayaan Kuih Bulan diraikan sempena Perayaan Pertengahan Musim Luruh di mana orang ramai akan bertukar dan makan kuih bulan. Majlis perkahwinan tradisional Cina masih popular di kalangan sesetengah pasangan etnik Cina Malaysia walaupun kebanyakannya kini lebih gemar memakai busana putih ala Barat seperti gaun pengantin putih dan jaket tuksedo hitam.

Bahasa

Kawasan utama penggunaan

Bahasa	Kawasan Penggunaan
Bahasa Hokkien	Pulau Pinang (Butterworth, Balik Pulau, Kepala Batas), Perlis, Kedah, Perak (Taiping), Melaka^[46], Johor (Segamat, Johor Bahru, Muar), Selangor (Klang, Banting), Negeri Sembilan (Port Dickson, Tampin), Sarawak (Kuching), Kelantan^[47], Terengganu (Kuala Terengganu)^[48]
Bahasa Kantonis	Kuala Lumpur, Selangor (Lembah Klang)^[49], Perak (Ipoh, Kampar, Taiping, Teluk Intan, Slim River)^[50], Negeri Sembilan (Seremban)^[51], Pahang (Kuantan)^[52], Johor (Muar), Sabah (Sandakan)
Bahasa Hakka	Selangor (Kajang, Ampang, Serdang), Perak (Sungai Siput)^[53], Sabah, Johor (Kulai, Kluang), Pulau Pinang (Balik Pulau)
Bahasa Teochew	Kedah (Sungai Petani)^[54], Kedah (Kulim), Pulau Pinang (Bukit Mertajam, Nibong Tebal), Perak (Bidor), Johor (Johor Bahru), Sarawak (Miri)
Bahasa Fuzhou	Sarawak (Sibu, Sarikei, Bintulu), Perak (Sitiawan)^[55], Johor (Yong Peng)^[56], Selangor (Sungai Pelek)
Bahasa Hainan	Terengganu (Kuala Terengganu, Kemaman)^[57], Johor (Kota Tinggi)

Di Malaysia, selain daripada Bahasa Cina Baku, pelbagai dialek Cina (contohnya dialek Minnan, Kantonis, Hakka, dan lain-lain) biasanya dirujuk sebagai "dialek".

Berbeza dengan Cina Singapura yang menggunakan Bahasa Mandarin standard secara meluas, kerajaan Malaysia tidak mengehadkan penggunaan dialek tempatan. Oleh itu, komuniti Cina Malaysia menggunakan Bahasa Mandarin Malaysia atau dialek seperti Bahasa Hokkien, Bahasa Kantonis, Bahasa Teochew dan Bahasa Hakka untuk komunikasi.

Sebahagian besar masyarakat Cina Malaysia dibesarkan dengan pendidikan dalam bahasa Cina, di mana kurikulum sekolah menggunakan Tulisan Cina Ringkas, walaupun Tulisan Cina Tradisional masih digunakan secara meluas dalam kalangan masyarakat. Selain Bahasa Mandarin dan dialek Cina, bahasa Melayu dan Inggeris turut digunakan secara meluas sebagai bahasa kedua.

Selain itu, situasi penggunaan campuran pelbagai bahasa juga lazim berlaku, yang dikenali sebagai rojak (campuran bahasa).

Menurut banci penduduk Malaysia 2010, terdapat kira-kira 6,640,000 masyarakat Cina Malaysia, di mana Bahasa Mandarin merupakan bahasa harian kebanyakan mereka.

Dialek Cina masyarakat Cina Malaysia (2000)	Populasi	Peratusan (%)	Dialek Cina masyarakat Cina Malaysia (2010)	Populasi	Peratusan (%)	Dialek Cina masyarakat Cina Malaysia (2020)	Populasi	Peratusan (%)
Hokkien	1,948,900	34.2	Mandarin	3,092,679	46.6	Mandarin	4,518,023	59.1
Mandarin	1,445,690	25.4	Hokkien	1,561,378	23.5	Kantonis	1,142,678	15.0
Hakka	884,320	15.5	Kantonis	992,716	14.5	Hokkien	985,690	12.9
Kantonis	835,719	14.7	Hakka	615,780	9.3	Hakka	476,930	6.2
Teochew	221,554	3.9	Inggeris	321,780	4.7	Inggeris	401,696	5.3
Inggeris	185,705	3.3	Teochew	163,097	2.5	Teochew	97,101	1.3
Hainan	68,912	1.2	Fuzhou	31,712	0.5	Fuzhou	10,725	0.2
Fuzhou	64,705	1.1	Hainan	29,156	0.4	Hainan	7,482	0.08
Lain-lain	36,398	0.7	Lain-lain	31,702	0.4	Lain-lain	1,665	0.02

Peratusan penggunaan bahasa mengikut negeri

Negeri	Mandarin Malaysia	Hokkien	Kantonis	Inggeris	Hakka	Teochew	Hainan	Fuzhou	Awadhi	Baba	Guangxi	Mandarin Utara	Dialek lain
Johor	56.3%	22.9%	9.0%	3.6%	3.1%	2.5%	1.8%	0.8%	-	-	-	-	-
Kedah	49.2%	34.5%	1.2%	0.3%	1.6%	10.1%	-	-	-	-	-	-	-
Kelantan	27.1%	30.9%	8.1%	-	2.4%	16.3%	10.9%	-	4.3%	-	-	-	-
Melaka	43.9%	36.0%	13.6%	0.6%	2.5%	1.3%	-	-	-	2.1%	-	-	-
Negeri Sembilan	56.8%	5.6%	20.9%	0.5%	16.2%	-	-	-	-	-	-	-	-
Pahang	5.5%	5.7%	78.1%	-	0.4%	-	-	-	-	-	10.3%	-	-
Perak	28.2%	35.6%	30.4%	-	1.9%	3.3%	-	0.6%	-	-	-	-	-
Perlis	41.5%	74.4%	1.3%	0.5%	0.4%	10.6%	-	-	-	-	-	-	-
Pulau Pinang	43.8%	73.1%	1.5%	0.4%	0.5%	10.7%	-	-	-	-	-	-	-
Sabah	22.6%	2.8%	8.7%	-	60.1%	-	-	-	-	-	-	5.8%	-
Selangor	58.0%	17.8%	17.8%	1.4%	4.5%	-	-	-	-	-	-	-	0.5%
Sarawak	43.4%	7.6%	2.3%	-	44.1%	-	-	2.6%	-	-	-	-	-
Terengganu	50.9%	30.5%	1.1%	-	0.6%	-	27.9%	-	-	-	-	-	-
Kuala Lumpur	45.4%	7.9%	30.4%	13.8%	2.5%	-	-	-	-	-	-	-	-

Peratusan mengikut kelompok dialek

Menurut banci penduduk Malaysia 2010, dialek masyarakat Cina Malaysia dibahagikan kepada sembilan kategori utama iaitu Minnan (Fujian), Kantonis, Hakka, Teochew, Hainan, Guangxi, Fuzhou, Xinghua (Putian) dan Fuqing serta kumpulan dialek kecil lain. Berdasarkan angka tidak rasmi dari Jabatan Perangkaan Malaysia 2010:^[58]:

Kumpulan Dialek	1970	1980	1990	2000	2010	2020
Minnan	1,442,650	1,750,677	2,081,872	2,448,912	2,748,912	3,097,813
Hakka	548,390	768,931	999,122	1,349,285	1,505,583	1,806,703
Kantonis	487,905	590,672	767,665	1,001,313	1,467,025	1,652,607
Teochew	293,271	368,712	405,683	432,156	467,280	473,815
Fuzhou	176,804	210,756	244,576	236,870	221,554	216,912
Hainan	81,902	133,481	157,189	139,816	116,709	92,703
Guangxi	32,604	44,862	49,631	45,662	43,258	37,651
Mandarin Utara	31,285	43,702	41,228	37,886	32,424	31,056

Status Sosial

Menurut Perkara 153 Perlembagaan Malaysia: Orang Cina Malaysia diklasifikasikan sebagai "bukan bumiputera", manakala orang Melayu dan orang asli Sabah dan Sarawak diklasifikasikan sebagai "bumiputera". Hak semua warganegara dilindungi di bawah Perlembagaan Persekutuan Malaysia 1957 dan Perjanjian Malaysia 1963 Orang Cina mempunyai hak untuk mempelajari bahasa ibunda mereka, 12 tahun pendidikan percuma, faedah perubatan, hak mengundi dan hak untuk bertanding dalam pilihan raya. sebagai ahli parlimen negara.

Di samping itu, Dasar Ekonomi Baru (DEB) Malaysia merugikan orang Cina dan orang bukan Melayu yang lain di Malaysia, menjadikan status mereka seperti "warganegara kelas kedua".

Teori Kontrak Sosial

Sesetengah ahli politik UMNO sering menggunakan "teori kontrak sosial" untuk mempertahankan prinsip "Ketuanan Melayu". Teori kontrak sosial lazimnya dirujuk merujuk kepada pemberian kerakyatan kepada bukan Melayu dan hak istimewa serta keistimewaan yang diberikan kepada orang Melayu di bawah Perkara 153 Perlembagaan Malaysia.

Isu diskriminasi kaum

Pada tahun 2008, pilihan raya kecil parlimen telah diadakan di Permatang Pauh, Seberang Perai, Pulau Pinang. Ahmad Ismail,selaku pengerusi Umno Bahagian Bukit Pulau Pinang ketika itu, mengkritik orang Cina kerana "hanya pendatang, dan walaupun mereka mendapat kuasa, mereka tidak akan mengagihkan kekayaan secara sama rata kepada kaum lain". Kenyataan yang berbau perkauman telah menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan orang Cina. Di bawah tekanan, Timbalan Perdana Menteri Najib mewakili UMNO untuk memohon maaf kepada orang Cina Malaysia^[59]. Walaubagaimanapun, Ahmad Ismail tetap menegaskan pendiriannya dan mengadakan sidang akhbar pada 8 September 2008 untuk memberi amaran sekeras-kerasnya kepada kaum Cina Malaysia: "Jangan cuba mengawal politik seperti 'Yahudi Amerika' yang menguasai ekonomi." Selepas itu, Majlis Tertinggi UMNO mengumumkan bahawa Ahmad Ismail akan digantung dan dilucutkan hak-haknya dalam parti selama tiga tahun sebagai hukuman.^[60]

Agama

Kuil agama rakyat Cina, Konfusianisme, Buddhisme Mahayana dan Taoisme di Malaysia.

Agama masyarakat Cina Malaysia (2010)^[61]

Buddhisme (83.6%)

Kristian (11.0%)

Agama rakyat Cina (3.4%)

Ketiadaan agama (0.8%)

Islam (0.7%)

Hindu (0.2%)

Tidak diketahui (0.17%)

Agama lain (0.13%)

Berdasarkan Banci Malaysia 2000, 86.6% masyarakat Cina Malaysia menganuti Buddhisme dan Agama rakyat Cina dengan banyak tokong Cina dan tempat sembahyang dapat dilihat di seluruh negara.^[62] Statistik terperinci 2010 menunjukkan seramai 5,341,687 orang Cina Malaysia menganuti Buddhisme, 706,479 Kristian, 218,261 mengamalkan Konfusianisme, Taoisme dan agama rakyat Cina lain, 49,320 tidak beragama, 42,048 Islam, 14,878 Hindu, 11,387 tidak diketahui agama manakala 8,576 mengamalkan agama lain.^[63] Antara dewa yang biasa disembah oleh masyarakat Cina Malaysia di kuil adalah Tuan Guan (Guansheng Dijun 关圣帝君), Guan Yin (Dewi Rahmat 观世音菩萨), Dabo Gong (Dewa Bumi 大伯公) dan Mazu (Dewi Laut 妈祖).^[64]

Di rumah dan kedai masyarakat Cina, altar biasanya disediakan untuk dewa-dewi serta upacara penyembahan nenek moyang. Kebanyakan dewa berasal dari budaya Cina, namun terdapat juga beberapa dewa tempatan.^[65] Hampir semua bandar di Malaysia mempunyai kuil dan persatuan Buddhis Cina. Ada juga bandar yang hanya mempunyai patung Buddha, atau satu hingga dua dewa Cina lain.^[66] Selain Buddhisme Mahayana, ada juga cabang Theravāda dan pelbagai tradisi Tibet (Vajrayāna) yang turut mempunyai ahli masyarakat Cina dan dibantu oleh sumbangan dana mereka, contohnya pembinaan Buddhist Maha Vihara di Kuala Lumpur dan Wat Chayamangkalaram di Pulau Pinang.^[67]^[68]^[69] Berbeza dengan agama institusi seperti Buddhisme, Kristian dan Islam, pengikut agama rakyat Cina tidak menggunakan nama berasingan untuk kepercayaan dan amalan mereka, serupa dengan penduduk asal seperti Iban dan Orang Asli.^[70] Mereka menggambarkan kepercayaan sebagai bai shen atau bai fo (penyembahan dewa) yang biasanya turut melibatkan penyembahan Buddha kerana dewa Buddhisme Mahayana juga sering disembah.^[71]

Masyarakat Cina Kristian, termasuk yang beragama Katolik dan Protestan, kelihatan aktif dengan aktiviti missionary terutama di Malaysia Timur, dengan nisbah yang tinggi berbanding kawasan lain.^[72] Kebanyakan penganut Kristian di Malaysia Barat juga terdiri dari kaum Cina.^[73] Gereja-gereja Cina awal termasuk Baptist, Methodist dan Presbyterian datang dari misi yang diperkenalkan oleh migran Kristian dari China.^[74] Bilangan Muslim Cina sangat kecil berbanding Kristian kerana agama Kristian dilihat lebih toleran, manakala Islam sering dikaitkan dengan proses Melayuisasi, selain faktor persaingan etnik antara Melayu dan Cina.^[75] Majoriti masyarakat Cina Malaysia, terutamanya yang mendapat pendidikan Cina, mengamalkan nilai Konfusianisme dan sedikit sebanyak Taoisme. Ada yang memegang pandangan konservatif terhadap nilai bakti dan hubungan sosial, serta menggunakan horoskop Cina dan feng sui dalam kehidupan harian.^[76] Aktiviti Taoisme semakin mendapat minat walaupun tidak dipraktik secara mendalam.^[77]^[78]

Politik

Senario politik di Malaysia sangat dibahagikan mengikut jenis kaum, dengan orang yang berasal dari etnik yang berbeza umumnya menyokong ahli politik yang berasal dari kaum mereka sendiri. Penduduk Cina diwakili dalam parti pemerintah Barisan Nasional terutamanya oleh Persatuan Cina Malaysia (MCA), walaupun sokongan untuk parti itu di kalangan orang Cina Malaysia berbeza dan kadangkala lemah. Sokongan jumlah parti yang lebih kecil Gerakan, pihak-pihak lain yang dikuasai Cina dalam gabungan itu termasuklah Parti Rakyat Bersatu Sarawak. Sejumlah besar kaum Cina Malaysia menyokong parti pembangkang Parti Tindakan Demokratik yang sangat kuat di kawasan bandar majoriti kaum Cina seperti di negeri Pulau Pinang, Kuala Lumpur, Perak, Selangor, Johor dan Negeri Sembilan. Majoriti kaum cina tidak seperti kaum Orang India Malaysia, hanya akan mengundi atau sokong parti politik dan pemimpun cina sahaja. Walau bagaimanapun, terdapat juga sebilangan kecilkaum Cina yang menyokong parti politik yang berbilang kaum seperti Parti Keadilan Rakyat.^[79]

Masakan

Masakan etnik Cina di Malaysia berasal daripada tradisi masakan para imigran awal dan keturunan mereka yang telah mengadaptasi atau mengubah tradisi kulinari mereka di bawah pengaruh budaya Malaysia. Selain itu, disebabkan imigrasi Cina ke negara ini, masakan Cina kini menjadi sebahagian tidak terpisahkan daripada campuran budaya negara.^[80] Ketika pedagang Cina mengemudikan junk mereka melintasi Laut China Selatan, mereka singgah di pelabuhan-pelabuhan di Borneo dan Melaka, yang memberi pengaruh besar kepada rantau tersebut.^[80] Oleh kerana raja tempatan ketika itu menyukai masakan Cina, para pedagang membawa bersama tukang masak ke pulau tersebut.^[81] Mereka memperkenalkan bahan-bahan dalam masakan Cina seperti mi, tauge, tauhu dan kicap yang kini digunakan secara meluas oleh semua etnik di negara ini.^[82] Selain memperkenalkan bahan baru, para pedagang awal juga menemui bahan tempatan di kalangan penduduk pesisir seperti sarang burung yang boleh dimakan yang berkualiti tinggi dan dikatakan datang dari Borneo.^[83]^[84] Oleh kerana majoriti masyarakat Cina Malaysia hari ini adalah keturunan imigran dari China Selatan, masakan Cina tempatan banyak berasaskan masakan Fujian, Kantonis, Hakka dan Teochew. Teknik menggoreng dengan cepat (stir-fry) menggunakan sedikit minyak dalam kuali sangat popular di kalangan rakyat Malaysia.^[82]

Masakan Cina Malaysia sangat menyukai rempah ratus dan cili dimana setiap kopi tiam atau restoran Cina tempatan biasanya menyediakan cili jeruk hijau atau merah sambal untuk hidangan mi dan nasi.^[82] Mereka meminjam daun kari dari orang India dan telah menyesuaikan sos Worcestershire dan sos tomato Inggeris bersama rempah India dan Melayu ke dalam masakan mereka.^[82] Antara hidangan Cina terkenal di Malaysia ialah bak kut teh (肉骨茶) (sup tulang rusuk babi dengan herba Cina), char kway teow (炒粿条) (mi goreng berasaskan beras), dim sum (点心) (hidangan sedia makan), hae mee (虾面) (sup mi udang pedas dalam sup berperisa), Nasi Ayam Hainan (海南鸡饭), kai si hor fun (鸡丝河粉) (sup mi beras leper dengan hirisan ayam, udang dan tauge), kolo mee (干捞面) (mi telur Sarawak yang disajikan dengan sos gelap, sos tomato atau sos cili), lor mee (卤面) (mi kuning tebal dalam kuah pekat), ngiu chap mee (牛杂面) (mi daging campuran khas Sabah), pan mee (板面) (mi buatan tangan dengan bebola daging babi, daging cincang, ikan bilis kering, kulat hitam dan sayur), sang nyuk mee (生肉面) (mi babi kering atau sup khas Sabah), wonton mee (云吞面) (mi kering atau sup dengan daging panggang, daging cincang dan pangsit babi atau udang) dan yong tau foo (酿豆腐) (tauhu dan sayur campur diisi dengan daging babi atau pes ikan). Ramai masyarakat Cina Malaysia juga boleh memasak ayam atau ikan gaya Melayu dan kebanyakan versi laksa (叻唦) juga disediakan oleh mereka.^[82]

Antara minuman asas masyarakat Cina Malaysia yang dihasilkan secara komersil termasuklah teh hitam, teh krisan, grass jelly, teh hijau, teh melati, susu soya dan kopi putih Ipoh, manakala snek popular termasuklah cakoi (油炸鬼) (doh goreng panjang), pai telur, hum ji peng (咸煎饼) (doh goreng bulat dengan atau tanpa inti), ngoi sing tart (外星塔) (tart berbentuk UFO), ngo hiang (炸五香) (gulungan daging cincang berperisa yang digoreng dan disajikan dengan sayur), pau (包) (pau kukus), popiah (薄饼) (popiah goreng atau segar berisi sayur campur) dan tau sar piah (豆沙饼) (biskut pastri berinti manis atau masin).^[85] Warisan gelombang migrasi pertama membentuk etnik Peranakan (土生华人) termasuk Baba-Nyonya (峇峇娘惹) hasil campuran Cina dan Melayu yang menghasilkan masakan Peranakan yang menyajikan kari gaya India dan amalan makan berbeza dengan masyarakat Cina utama dengan menggunakan jari berbanding chopsticks.^[86] Baba-Nyonya juga terkenal dengan pelbagai jenis kuih yang memerlukan ketelitian dan kemahiran tinggi.^[87]

Galeri

Jalan Gaya, Kota Kinabalu, sebuah Chinatown di Sabah.
Chinatown, Kuching, sebuah Chinatown di Kuching.
Jalan Kimberley dianggap sebagai pusat Chinatown di George Town, Pulau Pinang.^[88]
Pekan Cina dan Pekan Melayu, sebuah kawasan Chinatown dan Pekan Melayu di Kedah.
Jonker Walk, sebuah Chinatown di Melaka.
Pintu Gerbang Chinatown, sebuah Chinatown di Kuala Terengganu, Terengganu.

Lihat juga

Rujukan

^ "Malaysia". Background Notes. 2010. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-08-24. Dicapai pada 2009-05-08 Unknown parameter |month= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: postscript (link)
^ "Malaysia" (PDF). Background Notes. United States: Department of State. 2010. Dicapai pada 2009-05-08 Unknown parameter |month= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: postscript (link)
^ Dept. of Statistics: "Population and Housing Census of Malaysia 2000", Table 4.1; p. 70, Kuala Lumpur: Department of Statistics Malaysia, 2001
^ Key Findings: Population and Housing Census of Malaysia 2020 (PDF). Jabatan Perangkaan Malaysia. m/s. 44.
^ "Salinan Arkib" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2013-11-13. Dicapai pada 2011-10-04. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan) Diarkibkan Mei 22, 2014 di Wayback Machine
^ Andaya 1982, halaman 17
^ Royal Society (Great Britain) 1924, m/s. 157.
^
^
^ "Ma Huan (1433) - Anthropology & the Human Condition". sc2218.wikifoundry.com. Dicapai pada 2021-03-16.
^
^
^
^
^
^
^
^ Guillot, Lombard & Ptak 1998, halaman 179
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^ Sheridan Mahavera (2011-10-04). "Some Chinese don't speak Bahasa at all".
^ ^a ^b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama MA2020
^ 人民網：《马来西亚华人多生孩子有獎》（Penulis: Meng Qing, wartawan khas People's Daily Malaysia）
^ Department of Statistics, Malaysia (2010). "Population Distribution and Basic Demographic Characteristics" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. m/s. 11, 62–81. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-11-13. Dicapai pada 2005-07-06. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^ Colonial Construction of Malayness: The Influence of Population Size and Population, Kiran Sagoo, 27 November 2006, International Graduate Student Conference Series, m/s 9
^ Tan (1984), m/s 3
^ Goh (1990), m/s 148
^ The Star, Wong Chun Wai, 9 Mei 2010
^ ^a ^b ^c ^d "Colonial Construction of Malayness: The Influence of Population Size and Composition" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2014-10-06. Dicapai pada 2014-11-09. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)
^ ^a ^b Ball (1903), m/s 129
^ International Conference of South-East Asian Historians (1962), m/s 102
^ Malaysian Education, Education System of Malaysia
^ Yoong, Chin Tek; Tang, Nur Atiqah Abdullah (2023-02-28). "Pendidikan Bahasa Ibunda Cina di Malaysia: Suatu Sorotan Literatur". Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH) (dalam bahasa Inggeris). 8 (2): e002122–e002122. doi:10.47405/mjssh.v8i2.2122. ISSN 2504-8562.
^ "PHT Talks: 'Sook Ching' 1942 and the Involvement of Chung Ling High School Penang: A New Interpretation". pht.org.my. Dicapai pada 2025-03-19.
^ "2024年全国华小数目 - 教总". www.jiaozong.org.my (dalam bahasa Cina). 2024-07-10. Dicapai pada 2025-03-21.
^ "华人选择影响华小华裔学生人数华小非华裔生人数突破10万大关 | 国内". 東方網馬來西亞東方日報 (dalam bahasa Cina). 2023-07-14. Dicapai pada 2025-04-01.
^ Samantha 2016.
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.11, Peratusan dialek di tiga negeri, 1881-1947", m.s. 71
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.18, Taburan dialek Cina di Kelantan, 1881-1947", m.s. 88
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.16, Taburan dialek utama di Perlis dan Terengganu, 1881-1947", m.s. 85
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.12, Taburan dialek Cina di Selangor, 1881-1947", m.s. 73-74
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.13, Taburan dialek Cina di Perak, 1881-1947", m.s. 76-78
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.14, Taburan dialek Cina di Negeri Sembilan, 1881-1947", m.s. 80-81
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.15, Taburan dialek Cina di Pahang, 1881-1947", m.s. 83-84
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.13, Taburan dialek Cina di Perak, 1881-1947", m.s. 76-78
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.19, Taburan dialek Cina di Kedah, 1881-1947", m.s. 89-90
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.13, Taburan dialek Cina di Perak, 1881-1947", m.s. 76-78
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.15, Taburan dialek Cina di Johor, 1881-1947", m.s. 83-84
^ Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.16, Taburan dialek utama di Perlis dan Terengganu, 1881-1947", m.s. 85
^ 文平強 (2007). Taburan Populasi dan Dialek Masyarakat Cina Malaysia (PDF) (dalam bahasa Cina). 华研通讯第一期. m/s. 27–35. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2020-08-21. Dicapai pada 2015-03-06. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan) Diarkibkan Ogos 21, 2020 di Wayback Machine
^ Unknown (20 Dis 2009). "KELAB GREENBOC: 1 Malaysia Temberang, Ahmad Ismail Tuduh Kaum Cina Pendatang Dilepaskan". KELAB GREENBOC. Dicapai pada 2025-01-25.
^ Othman, Jimadie Shah (2008-09-10). "Ahmad digantung tiga tahun". Malaysiakini. Dicapai pada 2025-01-25.
^ Jabatan Perangkaan Malaysia 2010b.
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^ Malaysian Chinese: Recent Developments and Prospects. Institute of Southeast Asian Studies. 2011. m/s. 70–85. ISBN 978-9814345088. Unknown parameter |editors= ignored (bantuan)
^ ^a ^b Hutton 2012.
^ Yuan 2000.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Hutton 2005.
^ Chen 1976.
^ Dunlop 1994.
^ Tan 2012.
^ West 2010.
^ Arokiasamy 2017.
^ Food Trails. Lonely Planet. 2016. m/s. 194. ISBN 9781786576835.

Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEWong19982" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEBrezina201658" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEMaHuanFeng1970109" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTETan198829" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTECohen2000175" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEMaCartier200390" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEEmberEmberSkoggard2004115" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEGuillotLombardPtak1998179" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEWadeChin2018144" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTELimFernando2006126" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEKhooLubis20055" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEHirschman1986338" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEWong1999132" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTETin Industry (Research and Development) Board19559" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEWong2002a" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEKhoo2010" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEYamada2004225–231" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEKohChoo2009" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEKamTan200078" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEEmberEmberSkoggard2004" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEJabatan Perangkaan Malaysia2010b" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEKhoo2012" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTETan2018" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTETan Lee Ooi2018" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEWest2010" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEGoh2005" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEPas1998" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "FOOTNOTEKhoo2014" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.

Bibliografi

Backman, Michael; Butler, Charlotte, Big in Asia: 25 strategies for Business Success, Palgrave Macmillan, 2003, ISBN 0333985117
Ball, James Dyer, Things Chinese: Or Notes Connected With China, 4th edn., Hong Kong
Butcher, John G., The Closing of the Frontier: A History of the Marine Fisheries of Southeast Asia, c. 1850-2000, Institute of Southeast Asian Studies, 2004, ISBN 9812302239
Constable, Nicole, Chinese Politics in Malaysia: A History of the Malaysian Chinese Association, Oxford University Press, 1988, ISBN 0195888812
Constable, Nicole, Guest People: Hakka Identity in China and Abroad, University of Washington Press, 2005, ISBN 0295984872
Goh, Beng-Lan, Modern Dreams: An Inquiry into Power, Cultural Production, and the Cityscape in Contemporary Urban Penang, Malaysia, 2002, Cornell Univ Southeast Asia, ISBN 0877277303 (0-87727-730-3)
Hara, Fujio, Malayan Chinese and China: Conversion in Identity Consciousness, 1945-1957, NUS Press, 2003, ISBN 9971692651
In-Won Hwang, Personalized politics: The Malaysian state Under Mahathir, Institute of Southeast Asian Studies, 2003, ISBN 9812301852
International Conference of South-East Asian Historians, Papers on Malayan History, Journal of South-east Asian History., 1962
Megarry, Jacqueline, World Yearbook of Education: Education of Minorities, Taylor & Francis, 2006, ISBN 0415392977
Ooi, Jin-Bee, Land, People, and Economy in Malaya, Longmans, 1963
Owen, Norman G.; Chandler, David, The Emergence of Modern Southeast Asia: A New History, University of Hawaii Press, 2005, ISBN 0824828410
Pan, Lynn, The Encyclopedia of the Chinese Overseas, Harvard University Press, 1999, ISBN 0674252101
Tan, Chee Beng, Chinese Minority in a Malay State: The Case of Terengganu in Malaysia, Eastern Universities Press, 2002, ISBN 9812101888
Tan, Chee Beng; Kam, Hing Lee, The Chinese in Malaysia, Oxford University Press, 2002, ISBN 9835600562
Tan, Sooi Beng, Ko-tai, A New Form of Chinese Urban Street Theatre in Malaysia, Southeast Asian Studies, 1984
Toong, Siong Shih, The Foochows of Sitiawan: A Historical Perspective, Persatuan Kutien Daerah Manjung, ISBN 9834182406
Yamashita, Shinji; Eades, Jeremy Seymour, Globalization in Southeast Asia: Local, National and Transnational Perspectives, Berghahn Books, 2003, ISBN 1571812563
Yan, Qinghuang, The Chinese in Southeast Asia and Beyond: Socioeconomic and Political Dimensions, World Scientific, 2008, ISBN 9812790470

[1] "Malaysia". Background Notes. 2010. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-08-24. Dicapai pada 2009-05-08 Unknown parameter |month= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: postscript (link)

[2] "Malaysia" (PDF). Background Notes. United States: Department of State. 2010. Dicapai pada 2009-05-08 Unknown parameter |month= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: postscript (link)

[3] Dept. of Statistics: "Population and Housing Census of Malaysia 2000", Table 4.1; p. 70, Kuala Lumpur: Department of Statistics Malaysia, 2001

[2020_census-4] Key Findings: Population and Housing Census of Malaysia 2020 (PDF). Jabatan Perangkaan Malaysia. m/s. 44.

[5] "Salinan Arkib" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2013-11-13. Dicapai pada 2011-10-04. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan) Diarkibkan Mei 22, 2014 di Wayback Machine

[6] Andaya 1982, halaman 17

[FOOTNOTERoyal_Society_(Great_Britain)1924157-7] Royal Society (Great Britain) 1924, m/s. 157.

[8] ^

[9] ^

[10] "Ma Huan (1433) - Anthropology & the Human Condition". sc2218.wikifoundry.com. Dicapai pada 2021-03-16.

[11] ^

[12] ^

[13] ^

[14] ^

[15] ^

[16] ^

[17] ^

[18] Guillot, Lombard & Ptak 1998, halaman 179

[19] ^

[20] ^

[21] ^

[22] ^

[23] ^

[24] ^

[25] ^

[26] ^

[27] ^

[28] ^

[29] Sheridan Mahavera (2011-10-04). "Some Chinese don't speak Bahasa at all".

[MA2020-30] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama MA2020

[31] 人民網：《马来西亚华人多生孩子有獎》（Penulis: Meng Qing, wartawan khas People's Daily Malaysia）

[32] Department of Statistics, Malaysia (2010). "Population Distribution and Basic Demographic Characteristics" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. m/s. 11, 62–81. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-11-13. Dicapai pada 2005-07-06. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)

[33] Colonial Construction of Malayness: The Influence of Population Size and Population, Kiran Sagoo, 27 November 2006, International Graduate Student Conference Series, m/s 9

[34] Tan (1984), m/s 3

[35] Goh (1990), m/s 148

[36] The Star, Wong Chun Wai, 9 Mei 2010

[sabrizain.org-37] "Colonial Construction of Malayness: The Influence of Population Size and Composition" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2014-10-06. Dicapai pada 2014-11-09. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan)

[Ball129-38] Ball (1903), m/s 129

[39] International Conference of South-East Asian Historians (1962), m/s 102

[40] Malaysian Education, Education System of Malaysia

[41] Yoong, Chin Tek; Tang, Nur Atiqah Abdullah (2023-02-28). "Pendidikan Bahasa Ibunda Cina di Malaysia: Suatu Sorotan Literatur". Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH) (dalam bahasa Inggeris). 8 (2): e002122–e002122. doi:10.47405/mjssh.v8i2.2122. ISSN 2504-8562.

[42] "PHT Talks: 'Sook Ching' 1942 and the Involvement of Chung Ling High School Penang: A New Interpretation". pht.org.my. Dicapai pada 2025-03-19.

[43] "2024年全国华小数目 - 教总". www.jiaozong.org.my (dalam bahasa Cina). 2024-07-10. Dicapai pada 2025-03-21.

[44] "华人选择影响华小华裔学生人数华小非华裔生人数突破10万大关 | 国内". 東方網馬來西亞東方日報 (dalam bahasa Cina). 2023-07-14. Dicapai pada 2025-04-01.

[FOOTNOTESamantha2016-45] Samantha 2016.

[46] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.11, Peratusan dialek di tiga negeri, 1881-1947", m.s. 71

[47] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.18, Taburan dialek Cina di Kelantan, 1881-1947", m.s. 88

[48] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.16, Taburan dialek utama di Perlis dan Terengganu, 1881-1947", m.s. 85

[49] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.12, Taburan dialek Cina di Selangor, 1881-1947", m.s. 73-74

[50] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.13, Taburan dialek Cina di Perak, 1881-1947", m.s. 76-78

[51] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.14, Taburan dialek Cina di Negeri Sembilan, 1881-1947", m.s. 80-81

[52] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.15, Taburan dialek Cina di Pahang, 1881-1947", m.s. 83-84

[53] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.13, Taburan dialek Cina di Perak, 1881-1947", m.s. 76-78

[54] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.19, Taburan dialek Cina di Kedah, 1881-1947", m.s. 89-90

[55] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.13, Taburan dialek Cina di Perak, 1881-1947", m.s. 76-78

[56] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.15, Taburan dialek Cina di Johor, 1881-1947", m.s. 83-84

[57] Maklumat dari Mak (1987), "Jadual 3.16, Taburan dialek utama di Perlis dan Terengganu, 1881-1947", m.s. 85

[方言人口-58] 文平強 (2007). Taburan Populasi dan Dialek Masyarakat Cina Malaysia (PDF) (dalam bahasa Cina). 华研通讯第一期. m/s. 27–35. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2020-08-21. Dicapai pada 2015-03-06. Unknown parameter |dead-url= ignored (bantuan) Diarkibkan Ogos 21, 2020 di Wayback Machine

[59] Unknown (20 Dis 2009). "KELAB GREENBOC: 1 Malaysia Temberang, Ahmad Ismail Tuduh Kaum Cina Pendatang Dilepaskan". KELAB GREENBOC. Dicapai pada 2025-01-25.

[60] Othman, Jimadie Shah (2008-09-10). "Ahmad digantung tiga tahun". Malaysiakini. Dicapai pada 2025-01-25.

[FOOTNOTEJabatan_Perangkaan_Malaysia2010b-61] Jabatan Perangkaan Malaysia 2010b.

[62] ^

[63] ^

[64] ^

[65] ^

[66] ^

[67] ^

[68] ^

[69] ^

[70] ^

[71] ^

[72] ^

[73] ^

[74] ^

[75] ^

[76] ^

[77] ^

[78] ^

[79] Malaysian Chinese: Recent Developments and Prospects. Institute of Southeast Asian Studies. 2011. m/s. 70–85. ISBN 978-9814345088. Unknown parameter |editors= ignored (bantuan)

[FOOTNOTEHutton2012-80] Hutton 2012.

[FOOTNOTEYuan2000-81] Yuan 2000.

[FOOTNOTEHutton2005-82] Hutton 2005.

[FOOTNOTEChen1976-83] Chen 1976.

[FOOTNOTEDunlop1994-84] Dunlop 1994.

[FOOTNOTETan2012-85] Tan 2012.

[FOOTNOTEWest2010-86] West 2010.

[FOOTNOTEArokiasamy2017-87] Arokiasamy 2017.

[88] Food Trails. Lonely Planet. 2016. m/s. 194. ISBN 9781786576835.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

l b s Kumpulan etnik di Malaysia
Malaysia	Melayu Cina India Arab Afrika	Bendera Malaysia
Semenanjung Malaysia	Arab Afrika Cina Baba dan Nyonya Orang Cina Pulau Pinang Orang Cina di Terengganu Orang Cina di Johor Orang Cina di Melaka Orang Cina di Perak India Bengali Chetty Gujarati Jawi Peranakan Malayali Punjabi Sindhi Tamil Telugu Mamak India Pulau Pinang India Sabah India Sarawak Portugis Melaka Siam Melayu Melayu Johor Melayu Kedah Melayu Kelantan Melayu Melaka Melayu Pahang Melayu Perak Melayu Selangor Melayu Terengganu India Pulau Pinang Orang Asli Melayu Proto Temuan Jakun Orang Kanaq Orang Kuala Orang Seletar Orang Laut Semelai Negrito Bateq Lanoh Jahai Kensiu Kintak Mendriq Mintil Senoi Semai Mahmeri Che Wong Temiar Jah Hut Semoq Beri
Sarawak	Bisaya Dayak Bidayuh Bukitan Iban Selako Orang Ulu Kayan Kelabit Kenyah Lun Bawang Penan Punan Ukit Vaie Melayu Melayu Brunei Kedayan Melayu Sarawak Melanau
Sabah	Bisaya Idahan Begahak Buludupi Idahan Kadazan-Dusun Dumpas Dusun Kadazan Kwijau Lotud Mangka'ak Maragang Minokok Orang Sungai Rumanau Rungus Tambanuo Tatana Tobilung Lun Bawang Lundayeh Melayu Melayu Brunei Kedayan Melayu Cocos iban Moro Bajau Binadan Illanun Suluk Ubian Murut Tagaas Tidong