Senarai parti politik Malaysia

Berikut merupakan senarai parti-parti politik Malaysia yang terdapat di Malaysia. Senarai parti yang berdaftar boleh didapati di Senarai parti berdaftar di SPR.

Perundangan[sunting | sunting sumber]

Di bawah perundangan terkini, semua parti politik (juga "Persatuan Politik") harus didaftarkan di bawah Akta Pertubuhan.

Parti utama[sunting | sunting sumber]

Parti-parti utama adalah parti yang sentiasa mempunyai wakil di dalam Parlimen Malaysia atau Dewan Undangan Negeri, atau parti yang aktif dan menyertai pilihan raya umum dalam 10 tahun yang lepas.

Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Diasaskan	URL
Barisan Nasional	National Front	BN	1973	[1]
- Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu	United Malays National Organisation	UMNO	1946	[2]
- Persatuan Cina Malaysia	Malaysian Chinese Association	MCA	1949	[3]
- Kongres India Malaysia	Malaysian Indian Congress	MIC	1946	[4]
- Parti Bersatu Rakyat Sabah	United Sabah People's Party	PBRS	1994
Parti Perikatan Nasional	National Alliance Party	PN	2020	[5]
- Parti Pribumi Bersatu Malaysia	Malaysian United Indigenous Party	BERSATU	2016	[6]
- Parti Islam Se-Malaysia	Pan-Malaysian Islamic Party	PAS	1955	[7]
- Parti Gerakan Rakyat Malaysia	Malaysian People's Movement Party	GERAKAN	1968	[8]
- Parti Solidariti Tanah Airku	Homeland Solidarity Party	STAR	2016	[9]
- Parti Progresif Sabah	Sabah Progressive Party	SAPP	1994	[10]
Parti Bersatu Sabah	United Sabah Party	PBS	1985	[11]
Gabungan Parti Sarawak	Sarawak Parties Alliance	GPS	2018	[12]
- Parti Pesaka Bumiputera Bersatu	United Bumiputera Heritage Party	PBB	1973	[13]
- Parti Rakyat Sarawak	Sarawak People's Party	PRS	2004	[14]
- Parti Demokratik Progresif	Progressive Democratic Party	PDP	2002	[15]
- Parti Rakyat Bersatu Sarawak	Sarawak United People's Party	SUPP	1959	[16]
Gagasan Sejahtera	Ideas of Prosperity	GS	2016	[17]
- Parti Islam Se-Malaysia	Pan-Malaysian Islamic Party	PAS	1955	[18]
- Parti Ikatan Bangsa Malaysia	Malaysian Nation Alliance Party	IKATAN	2012	[19]
- Barisan Jemaah Islamiah Se-Malaysia	Malaysian Islamic Group Front	BERJASA	1977	[20]
Pakatan Harapan (PH)	Alliance of Hope	PH	2015	[21]
- Parti Tindakan Demokratik	Democratic Action Party	DAP	1965	[22]
- Parti Keadilan Rakyat	People's Justice Party	PKR	1999	[23]
- Parti Amanah Negara	National Trust Party	AMANAH	2015	[24]
Parti Warisan Sabah	Sabah Heritage Party	WARISAN	2016	[25]\|-
Pertubuhan Pasokmomogun Kadazandusun Murut Bersatu	United Pasokmomogun Kadazandusun Murut Organisation	UPKO	1964	[26]
Parti Sarawak Bersatu	United Sarawak Party	PSB	2014	[27]

Parti mandiri[sunting | sunting sumber]

Berikut merupakan komponen parti mandiri sama ada berhaluan kanan atau berhaluan kiri.

Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Simbol	Diasaskan	URL
Parti Progresif Penduduk Malaysia	Malaysian People's Progressive Party	myPPP	‎	1953	[28]
Parti Rakyat Malaysia	Malaysian People's Party	PRM	‎	1955	[29]
Kongres Ceylonese Malaysia	Malaysian Ceylonese Congress	MCC		1958	[30]
Parti Punjabi Malaysia	Malaysian Punjabi Party	PPM		1986
Barisan Kemajuan India Se-Malaysia	All-Malaysian Indian Progressive Front	IPF	‎	1990
Parti Bersatu India Malaysia	Malaysian Indian United Party	MIUP		2007
Parti Cinta Malaysia	Love Malaysia Party	PCM		2007	[31]
Parti Sosialis Malaysia	Socialist Party of Malaysia	PSM		2008	[32]
Parti Makkal Sakti Malaysia	Malaysia Makkal Sakti Party	MMSP		2009	[33]
Parti Bersatu Sasa Malaysia	Malaysia United People's Party	MUPP		2011
Parti Kesejahteraan Insan Tanah Air	Malaysian People’s Wellbeing Party	KITA		2011	[34]
Parti Generasi Baru	New Generation Party	NewGen		2013
Parti Keadilan India Malaysia	Malaysian Indian Justice Party	MIJP		2013
Parti Nasional Malaysia	Malaysian National Party	MNP		2013
Parti Nasional Penduduk Malaysia	People's National Party of Malaysia	PNP		2013
Parti Alternatif Rakyat	People's Alternative Party	PAP		2014
Parti Bersama Malaysia	Malaysian United Party	MUP		2016
Parti Tindakan Hak Minoriti	Minority Rights Action Party	MIRA		2018
Parti Bumiputera Perkasa Malaysia	Parti Bumiputera Perkasa Malaysia	PUTRA		2019
Parti Kemajuan Malaysia	Parti Kemajuan Malaysia	MAP		2019

Parti tempatan[sunting | sunting sumber]

Parti yang aktif di peringkat sesuatu kawasan negeri sahaja.

Negeri	Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Diasaskan	URL	Bertanding
Sabah	Parti Progresif Sabah	Sabah Progressive Party	SAPP	1994	[35]	PRU14
Sabah	Parti Cinta Sabah	Love Sabah Party	PCS	2013	[36]	PRU14
Sabah	Parti Kebangsaan Sabah	Sabah Nationality Party	PKS	2013		PRU14
Sabah	Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (Baru)	United Sabah National Organisation (New)	USNO Baru	2013		PRU14
Sabah	Pertubuhan Perpaduan Rakyat Kebangsaan Sabah	Sabah National People's Unity Organisation	PERPADUAN	2013
Sabah	Parti Sejahtera Angkatan Perpaduan Sabah	Sabah Wellbeing & Unity Front Party	SAPU	2013
Sabah	Parti Damai Sabah	Sabah Peace Party	SPP	2013
Sabah	Parti Kerjasama Anak Negeri	Sabah People's Co-operation Party	ANAK NEGERI	2013		PRU14
Sabah	Parti Gagasan Bersama Rakyat Sabah	Sabah People's Common Ideals Party	BERSAMA	2013
Sabah	Parti Kebenaran Sabah	Sabah Truth Party	KEBENARAN	2013
Sabah	Parti Bersatu Bugis Sabah	Sabah Bugis United Party	PBBS	2013
Sabah	Parti Ekonomi Rakyat Sabah	Sabah People's Economy Party	PERS	2013
Sabah	Parti Perpaduan Rakyat Sabah	Sabah People's Unity Party	PPRS	2017		PRU14
Sarawak	Parti Reformasi Negeri	State Reform Party	STAR	1996	[37]	PRN18 dan PRU14
Sarawak	Parti Pekerja Sarawak	Sarawak Workers Party	SWP	2012^[1]
Sarawak	Parti Bumi Kenyalang	Land of the Horbill Party	PBK	2013		PRN18
Sarawak	Parti Bansa Dayak Sarawak Baru	New Sarawak Native People's Party	PBDSB	2013		PRN18
Sarawak	Parti Rakyat Gabungan Jaksa Pendamai	Justices of Peace Coalition People's Party	PEACE	2013		PRN18
Sarawak	Parti Ekonomi Rakyat Sarawak Bersatu	United Sarawak People's Economic Party	PERSB	2013
Pulau Pinang	Parti Barisan Pulau Pinang	Penang Front Party	PFP	2016

Parti gabungan, pakatan dan campuran[sunting | sunting sumber]

Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Diasaskan	Dibubarkan
Pusat Tenaga Rakyat	People's United Front	PUTERA	1947	1948
Majlis Bertindak Bersama Se-Malaya	All-Malaya Council of Joint Action	AMCJA	1947	1948
Parti Perikatan	Alliance Party	PERIKATAN	1951	1973
Barisan Sosialis	Socialist Front	SF	1958	1969
Konvensyen Solidariti Malaysia	Malaysian Solidarity Convension	MSC	1965	1965
Barisan Nasional	National Front	BN	1973
Harakah Keadilan Rakyat	People's Justice Movement	HAK	1986	1986
Angkatan Perpaduan Ummah	Ummah Unity Front	APU	1989	1996
Gagasan Rakyat	People's Might	GR	1989	1996
Barisan Alternatif	Alternative Front	BA	1998	2008
Angkatan Insaf Rakyat	Awakening People's Front	AIR	1999	1999
Barisan Rakyat	Peoples's Front	BR	2008	2008
Pakatan Rakyat	Peoples's Pact	PR	2008	2015
Pakatan Harapan	Alliance of Hope	PH	2015
Gagasan Sejahtera	Harmonious Might	GS	2016
Gabungan Sabah	Sabah Alliance	GASA	2016	2018
Gabungan Parti Sarawak	Sarawak Parties Alliance	GPS	2018
Gabungan Bersatu Sabah	Sabah United Alliance	GBS	2018	2020 (Tidak dibubarkan sepenuhnya - serta masih bersekutu dengan SAPP, dan STAR dalam ideologi GRS)
Muafakat Nasional	National Concord	MN	2019
Perikatan Nasional	National Alliance	PN	2020
Gabungan Rakyat Sabah	Sabah People's Alliance	GRS	2020

Parti tidak berdaftar[sunting | sunting sumber]

Parti-parti yang tak berdaftar, sama ada masih dalam proses pendaftaran, pendaftaran ditolak atau memang gerakan tak berdaftar.

Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Diasaskan	URL
Hizbut Tahrir *	Hizb ut-Tahrir	HT	1953	[38]
Parti Reformasi Insan Malaysia	Malaysian Peoples Reform Party	PRIM	1999
Kongres Dayak Malaysia**	Malaysian Dayak Congress	MDC	2005	[39]
Parti Mahasiswa Negara***	National Student's Party	PMN	2008	—
Barisan Bertindak Demokratik India Malaysia****	Malaysian Indian Democratic Action Front	MINDRAF	2009	—
Parti Hak Asasi Manusia Malaysia	Human Rights Party Malaysia	HRP	2009	[40]
Parti Demokratik Malaysia (Baru)	Malaysian Democratic Party	MDP	2012	—
Parti Harapan Malaysia	Malaysian Hope Party	PHM	2016	—

*	Hizb ut-Tahrir ialah satu gerakan politik Islam antarabangsa yang mempunyai cawangan di Malaysia.

**	Kongres Dayak Malaysia telah ditaja penubuhannya pada 2005 ^[2] tapi gagal didaftarkan sehingga kini.

***	Parti Mahasiswa Negara ditubuhkan oleh sekumpulan mahasiswa universiti tapi menhadapi halangan undang-undang untuk didaftarkan kerana melanggari Akta Universiti dan Kolej Universiti (AUKU) 1971.^[3]

****	Penubuhan Barisan Bertindak Demokratik India Malaysia (MINDRAF) telah tidak aktif aetelah pendaftaran parti Parti Hak Asasi Manusia (HRP) oleh P. Uthayakumar dari HINDRAF.^[4]

Parti yang telah ditukar nama[sunting | sunting sumber]

Parti yang telah ditukar nama mengikut tahun penukaran nama mereka.

Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Diasaskan	Dibubarkan	Bertukar kepada
Parti Perikatan *	Alliance Party	—	1951	1974	Barisan Nasional
Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (Baru)**	United Malays National Organisation (New)	UMNO (Baru)	1988	1996	Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu
Ikatan Masyarakat Islam Malaysia ***	Muslim Community Union of Malaysia	IKATAN	1991	1999	Parti Keadilan Nasional
Parti Demokratik Sabah****	Sabah Demokratic Party	PDS	1994	1999	Pertubuhan Pasokmomogun Kadazandusun Murut Bersatu
Angkatan Keadilan Insan Malaysia*****	Malaysian People's Justice Front	AKIM	1995	2010	Parti Kesejahteraan Insan Tanah Air
Parti Demokratik Setiahati Kuasa Rakyat Bersatu Sabah******	Sabah United Power Loyal of the People's Democratic Party	SETIA	1994	2011	Parti Bersatu Sasa Malaysia
Parti Pekerja-Pekerja Malaysia*******	Malaysian Workers' Party	PPM	1978	2015	Parti Amanah Negara
Parti Pembangunan Warisan Sabah********	Sabah Heritage Development Party	PPWS	2013	2016	Parti Warisan Sabah
Parti Demokratik Progresif Sarawak	Sarawak Democratic Progressive Party	SPDP	2002	2018	Parti Demokratik Progresif

*	Parti Perikatan berkembang untuk meliputi parti-parti komponen baru selain 3 parti asalnya, UMNO, MCA dan MIC, dan dinamakan semula sebagai Barisan Nasional.
**	UMNO (Baru) telah ditubuhkan pada 16 Februari 1988. Terma "Baru" bagaimanapun telah dilupuskan melalui pindaan perlembagaan pada Julai tahun yang sama.
***	Perlembagaan IKATAN telah dipinda untuk menukar namanya kepada Parti Keadilan Nasional (KeADILan)^[5] dan kemudiannya dinamakan kepada Parti Keadilan Rakyat (PKR).^[6]
****	Perlembagaan PDS telah dipinda untuk menukar namanya kepada Pertubuhan Pasokmomogun Kadazandusun Murut Bersatu (UPKO) pada 28 Julai 1999.
*****	Perlembagaan Angkatan Keadilan Insan Malaysia (AKIM) telah dipinda untuk menukar nama serta perlembagaanya kepada Parti Kesejahteraan Insan Tanah Air (KITA)
******	Perlembagaan Parti Demokratik Setiahati Kuasa Rakyat Bersatu Sabah (SETIA) telah dipinda untuk menukar namanya kepada Parti Bersatu Sasa Malaysia(BERSAMA)
*******	Perlembagaan Parti Pekerja-Pekerja Malaysia (PPM) telah dipinda untuk menukar namanya kepada Parti Amanah Negara (AMANAH)

Parti yang telah dibubarkan[sunting | sunting sumber]

Parti yang telah dibubarkan dan telah tidak aktif mengikut tahun penubuhan mereka.

Nama Bahasa Malaysia	Nama Bahasa Inggeris	Singkatan	Simbol	Diasaskan	Dibubarkan
Parti Komunis Malaya *	Communist Party of Malaya	CPM		1930	1989
Kesatuan Melayu Muda	Young Malays Union	KMM		1938	1945
Parti Kebangsaan Melayu Malaya	Malay Nationalist Party	PKMM		1945	1950
Malayan Democratic Union	—	MDU		1945	1948
Angkatan Pemuda Insaf	Awakened Youth Organization	API		1946	1948
Angkatan Wanita Sedar	Cohort of Awakened Women	AWAS		1946	1948
Parti Nasionalis Malaya	Malaya Nationalist Party	PERAM		1946	1948
Ikatan Pemuda Tanah Air Melayu	—	PETA		1947	1948
Pemuda Radikal Melayu	Malay Radical Youth	PERAM		1948	1948
Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu	United Malays National Organisation	UMNO		1946	1988
Hizbul Muslimin	Hizbul Muslimin	HM		1948	1948
Parti Radikal Malaya	Radical Party (Malaya)	—		1951	1952
Parti Kemerdekaan Malaya	Independence of Malaya Party	IMP		1951	1954
Parti Kebangsaan Perak	National Association of Perak	NAP		1953	1957
Parti Negara	National Party	—		1953	1962
Parti Progresif Penduduk Malaysia	Malaysian People's Progressive Party	myPPP		1953	2019
Parti Buruh Malaya	Labour Party of Malaya	LPM		1954	1969
Liga Pemuda Sosialis Malaya	Malayan Socialist Youth League	—		1956	1958
Parti Malaya	Malayan Party	—		1956	1964
Parti Negara Sarawak	National Party of Sarawak	PANAS		1960	1968
Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu	United National Kadazan Organisation	UNKO		1961	1964
Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu	United Sabah National Organisation	USNO		1961	1991
Barisan Rakyat Jati Sarawak	Sarawak Native People's Front	BARJASA		1961	1968
Parti Kebangsaan Sarawak	Sarawak National Party	SNAP		1961	2013^[7]
Pertubuhan Pasok Momogun Bersatu	United Pasok Momogun Organisation	PASOK MOMOGUN		1962	1964
Persatuan Cina Sarawak	Sarawak Chinese Association	SCA		1962	—
Parti Pesaka Anak Sarawak	Sarawak Native's Heritage Party	PESAKA		1962	1973
Persatuan Cina Sabah	Sabah Chinese Association	SCA		1962	1979
Parti Demokratik Bersatu	United Democratic Party	UDP		1962	1967
Parti Perhimpunan Kebangsaan	National Convention Party	PPK		1963	1965
Parti Machinda	Machinda Party	MACHINDA		1964	—
Pertubuhan Bersatu Pasok-Momogun Kadazan	United Pasok-Momogun Kadazan Organisation	UPKO		1964	1967
Kongres India Sabah	Sabah Indian Congress	SIC		1964	—
Parti Bumiputera	Bumiputera Party	—		1967	1973
Parti Marhaen	Marhaen Party	—		1968	1974
Parti Komunis Malaya (Puak Revolusioner)*	Communist Party of Malaya (Revolutionary Faction)	CPM-RF		1970	—
Parti Keadilan Masyarakat Malaysia	Social Justice Party (Malaysia)	PEKEMAS		1971	1979
Parti Komunis Kalimantan Utara**	North Kalimantan Communist Party	NKCP		1971	1990
Parti Komunis Malaya (Marxis-Leninis) *	Communist Party of Malaya (Marxist-Leninist)	CPM-ML		1974	—
Parti Tindakan Sabah Bersatu	United Sabah Action Party	USAP		197?	1974
Independent People's Progressive Party	Independent People's Progressive Party	—		1974	—
Kesatuan Insaf Tanah Air	Homeland Consciousness Union	KITA		1974	—
Parti Negara Rakyat Sarawak	Sarawak People's National Party	PNRS		1974	—
Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah	Sabah United People's Party	BERJAYA		1975	—
United Sabah Assembly Party	United Sabah Assembly Party	PUSAKA		1977	1978
Parti Sosial Demokratik	Social Democratic Party	SDP		1978	—
Parti Anak Jati Sarawak	Sarawak Native's Party	PAJAR		1978	1978
Parti Sarawak Demokratik Bersatu	Sarawak United Democratic Party	BERSATU		1978	—
Parti Cina Bersatu Sabah	Sabah Chinese Consolidated Party	PCBS		1980	—
Parti Hizbul Muslimin Malaysia	Muslim People's Party of Malaysia	HAMIM		1983	—
Parti Bangsa Dayak Sarawak	Sarawak Native People's Party	PBDS		1983	2004
Parti Buruh Bersatu Sarawak	Sarawak United Labour Party	—		1983	—
Parti Bersatu Rakyat Bumiputera Sabah	Sarawak United Bumiputera People's Party	BERSEPADU		1984	—
Parti Nasionalis Malaysia	Nationalist Party of Malaysia	NASMA		1985	—
Parti Demokratik India Malaysia	Democratic Malaysian Indian Party	DMIP		1985	1997
Parti Cina Sabah	Sabah Chinese Party	SCP		1986	—
Parti Solidariti Malaysia	Malaysian Solidarity Party	MSP		1986	—
Persatuan Rakyat Malaysia Sarawak	Sarawak Malaysian People's Association	PERMAS		1987	1991
Parti Melayu Semangat 46	Spirit of 46 Malay Party	S46	‎	1989	1996
Parti Rakyat Sabah	Sabah People's Party			1989	1991
Angkatan Keadilan Rakyat	People's Justice Front	AKAR		1989	2001
Barisan Rakyat Sabah Bersekutu	Federated Sabah People's Front	BERSEKUTU		1998	2010
Parti Demokratik Malaysia	Malaysian Democratic Party	MDP		1998	2010
Parti Kebangsaan Sarawak	Sarawak National Party	SNAP		1961	2013

*

Parti Komunis Malaya beroperasi secara sah dari 1945-1948. Tetapi selepas ia diharamkan, parti itu bergerak di bawah tanah untuk melancarkan pemberontakan bersenjata. Pada 1970, mantan Rejimen Ke-8 Tentera Pembebasan Kebangsaan Malaya, sayap bersenjata PKM, berpecah untuk membentuk PKM (Puak Revolusioner). Pada 1974, berlaku perpecahan ketiga antara kader PKM yang mahu menamatkan penentangan ideologinya terhadap persekutuan Malaysia yang lebih besar dan membentuk PKM (Marxis Leninis).^[8]

**

Parti Komunis Kalimantan Utara tidak pernah beroperasi sebagai entiti politik yang sah.

Lihat juga[sunting | sunting sumber]

Politik Malaysia

Rujukan[sunting | sunting sumber]

^ Parti Pekerja Sarawak diluluskan pendaftarannya – BorneoPost Online
^ "In Search Of The Elusive Dayak Political Unity". Bernama. 2002-10-03. Dicapai pada 2006-05-14.
^ University Students Form New Party, 7 January 2008, People are the boss
^ ANNOUNCEMENT OF HUMAN RIGHTS PARTY (HRP), MALAYSIA.
^ PKR watershed election, by Azam Aris, Tuesday 26 February 2008, The Edge
^ Malaysiakini : PKR launched, promises to be truly multi-racial
^ Mahkamah kekal keputusan ROS batal pendaftaran SNAP BERNAMA. 17 Januari 2013
^ Milorad M. Drachkovitch, Lewis H. Gann, Richard Phillip, Hoover Institution on War, Revolution, and Peace (1975). Yearbook of International Communist Affairs. Stanford: Hoover Institution Press. m/s. 376. ISBN 0817914617.Selenggaraan CS1: pelbagai nama: senarai pengarang (link)

Pautan luar[sunting | sunting sumber]

[1] Parti Pekerja Sarawak diluluskan pendaftarannya – BorneoPost Online

[2] "In Search Of The Elusive Dayak Political Unity". Bernama. 2002-10-03. Dicapai pada 2006-05-14.

[3] University Students Form New Party, 7 January 2008, People are the boss

[4] ANNOUNCEMENT OF HUMAN RIGHTS PARTY (HRP), MALAYSIA.

[5] PKR watershed election, by Azam Aris, Tuesday 26 February 2008, The Edge

[6] Malaysiakini : PKR launched, promises to be truly multi-racial

[7] Mahkamah kekal keputusan ROS batal pendaftaran SNAP BERNAMA. 17 Januari 2013

[8] Milorad M. Drachkovitch, Lewis H. Gann, Richard Phillip, Hoover Institution on War, Revolution, and Peace (1975). Yearbook of International Communist Affairs. Stanford: Hoover Institution Press. m/s. 376. ISBN 0817914617.Selenggaraan CS1: pelbagai nama: senarai pengarang (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]